Węgry przyjmują miliony dolarów inwestycji od Pekinu, otwierają połączenia kolejowe oraz filie chińskich uniwersytetów. Premier Węgier Viktor Orban nazywa to ,,wizją na wschód”, a naród węgierski ostrzega przed ,,upadkiem cywilizacyjnym zgniłego zachodu”, wciąż pozostając w strukturach owego zachodu. Jakie korzyści, zagrożenia oraz skutki może przynieść prywatna polityka premiera Węgier Viktora Orbana?

Autor: Damian Wasilewski

Ideologia u podstaw inwestycji

Polityka “otwarcia na wschód” wprowadzona w 2010 roku zakłada jakoby Węgry miały zdywersyfikować handel. W tym celu otwarcie się na wschód jest kluczowe dla obecnego rządu węgierskiego. W ciągu 14 lat rządu Fideszu Węgry okazały się wartościowym sojusznikiem dla Pekinu, wielokrotnie rozgrywając rolę mediatora, negocjatora oraz pośrednia w relacjach Chiny – UE.

Chińskie wejście do UE

Węgry umożliwiają Chińczykom na obchodzenie pewnych regulacji – tudzież Ci traktują Węgry jako bezpośredni dostęp do rynku europejskiego. Od kilku miesięcy trwa zacięty konflikt w branży aut elektrycznych – UE chce nakładać oporowe cła na chińskie elektryki.

W kluczowym momencie dla sprawy Viktor Orban ogłosił, że na terytorium Węgier powstanie fabryka chińskich aut elektrycznych oraz zakłady akumulatorowe. Chiński producent aut elektrycznych BYD podpisał umowę z rządem na dotację do produkcji aut, pensję dla pracowników oraz szerokie ulgi podatkowe. Dodatkowo, Budapeszt skrytykował działania Unii Europejskiej, oskarżając ich o próbę stworzenia europejskiego monopolu i podkreślił fakt, że, jeżeli europejski rynek aut elektrycznych chce walczyć z swoim chińskim odpowiednikiem, to musi zacząć być konkurencyjny. 

Węgierski hub dla chińskiego kapitału

Można więc odnieść wrażenie jakoby Węgry stawały się hubem, który ma rozprzestrzeniać kapitał chiński na Europę. Taki mógł być zamysł domyślny w latach 2010-2022, jednakże nie wszystko wyszło po myśli Pekinu. Warto podkreślić, że wiele z zapowiadanych inwestycji chińskich albo się nie rozpoczęło, albo po prostu jest nieopłacalna nawet dla Pekinu. Kolej z Belgradu do Budapesztu, która miała stanowić kluczowy odcinek w Inicjatywie Pasa i Szlaku, najpierw została  opóźniona po stronie węgierskiej aż do 2025 roku, a teraz Węgrzy kalkulują czy jest ona w ogóle dla nich opłacalna.

Odcinek Belgrad-Budapeszt jest szerszym projektem, który ma przyłączyć port w Pireusie (Grecja) do Inicjatywy Pasa i Szlaku. Pireuski port, gdzie chińska grupa COSCO posiada ⅔ udziałów, jest kluczowy dla inicjatywy Pasa i Szlaku w tym regionie. Ukończenie inwestycji spowoduje, że chiński port w Pireusie będzie w stanie efektywnie przeładowywać towary i posyłać je w głąb kontynentu.

Według samego premiera Viktora Orbana, dochody z węgierskiego odcinka super szybkiej kolei mają się zwrócić w niecały rok. Natomiast węgierska strona informacyjna Index.hu oszacowała na początku, że inwestycja zwróci się dopiero po 130 latach, Telex zaś zakłada 979 lat. 

Reakcja Unii Europejskiej

Unia Europejska w reakcji na zmieniające się warunki rozgrywki w sektorze nowych technologii wprowadziła szereg przepisów mających na celu kontrolę, blokadę lub wyznaczanie granic w szczególności dla chińskich inwestycji.

W styczniu 2020 roku, w odpowiedzi na rosnące obawy o bezpieczeństwo w sieciach 5G, Unia Europejska opublikowała EU 5G Security Toolbox. Jest to zestaw zaleceń i wytycznych, które mają pomóc państwom członkowskim w ograniczeniu ryzyka związanego z wdrażaniem technologii 5G.

Chiny, za pośrednictwem firm, takich jak Huawei i ZTE, odgrywają kluczową rolę w rozwoju technologii 5G na świecie, w tym w Europie. Huawei, jeden z największych dostawców sprzętu telekomunikacyjnego, aktywnie promuje swoje produkty w Europie, oferując zaawansowane rozwiązania technologiczne po konkurencyjnych cenach.

Węgry, w przeciwieństwie do wielu innych krajów UE, pozostają otwarte na współpracę z Huawei i nie wprowadziły istotnych ograniczeń dla chińskich firm w zakresie 5G, co jest zgodne z trendem jaki został wyznaczony przez Premiera Węgier Viktora Orbana.

Konsekwencje dla Węgier

Węgry okazały się wartościowym partnerem dla Pekinu. Polityka otwarcia na wschód, krytykowana przez węgierską opozycję, jest de facto dryfowaniem w stronę wschodu, który jest postrzegany przez obecne elity u władzy jako przyszłość. Niestety, chińskie inwestycje na Węgrzech nie przynoszą państwu korzyści w branży technologicznej – nie następuje proces transferu technologicznego, a w dodatku chińskie inwestycje w sieć 5G są niemożliwe do kontrolowania, co w wizji długoterminowej oznacza brak jakiejkolwiek kontroli węgierskiej oraz uzależnienie technologiczne Budapesztu od Pekinu.

Chińskie inwestycje – jak to chińskie inwestycje zazwyczaj mają – są niemalże spiralą zadłużenia. W dłuższej perspektywie może wprowadzić to Węgry w okres braku stabilności finansowej oraz dalsze uzależnienie od woli Pekinu.

Krótkoterminowo Węgry zyskują i stają się kluczowym partnerem dla ChRL w regionie Europy Wschodniej i Europy Centralnej, aczkolwiek długoterminowo wiąże się to z uzależnieniem od Pekinu oraz napięciami ze swoimi zachodnimi sojusznikami. Linia, na której obecnie Węgry balansują między wschodem i zachodem, jest bardzo cienka i drobny błąd w balansie może sprawić, że Węgry, chcąc czy nie chcąc, mogą z niej spaść.

Źródła:

[1] T. Csonka, 'More than €15bn of Chinese investments underway in Hungary, says foreign minister’, Intellinews, April 24, 2024. https://www.intellinews.com/more-than-15bn-of-chinese-investments-underway-in-hungary-says-foreign-minister-322480/
[2] I. Gizińska, P. Uznańska, 'China’s European bridgehead. Hungary’s dangerous relationship with Beijing’, OSW, April 12, 2024. https://www.osw.waw.pl/en/publikacje/osw-commentary/2024-04-12/chinas-european-bridgehead-hungarys-dangerous-relationship
[3] B. Gyori, 'Hungary condemns EU tariffs on Chinese EV imports’, Reuters, June 12, 2024. https://www.reuters.com/business/autos-transportation/hungary-condemns-eu-tariffs-chinese-ev-imports-2024-06-12/

[4] V. Jóźwiak, 'Polityka Węgier wobec Chin’, PISM, October 26, 2023. https://pism.pl/publikacje/polityka-wegier-wobec-chin

[5] The Budapest-Belgrade Railway Is Testament to the Mutually Beneficial Cooperation, China Today, May 10, 2024. http://www.chinatoday.com.cn/ctenglish/2018/commentaries/202405/t20240510_800365229.html