25 lat temu Polska stała się częścią najpotężniejszego sojuszu obronnego na świecie – Organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego (NATO). Po wieloletnich staraniach oraz licznych reformach, w szczególności systemu obronnego, 12 marca 1999 roku Polska dołączyła do NATO. Jednym z najważniejszych elementów funkcjonowania NATO jest tzw. Art 5 Traktatu Północnoatlantyckiego – klauzula wzajemnej obrony. Na jej podstawie atak na jednego lub więcej sojuszników NATO będzie oznaczał atak na wszystkich członków NATO. Obecnie Traktat Północnoatlantycki liczy 32 państw.

Autorka: Karolina Kisiel

Początek historii NATO sięga wzrastających napięć zimnowojennych, podczas których głównym celem powołania NATO stała się obrona przed agresją ze strony ZSRR, a jakiś czas później członków Układu Warszawskiego. Po zakończeniu zimnej wojny oraz rozpadzie ZSRR w 1991 roku, państwa NATO zaczęły angażować się w operacje wojskowe. Do najważniejszych z nich należą te w Afganistanie, Kosowie, Libii.

Niestety, mimo chwilowej „stabilizacji” relacji po zakończeniu zimnej wojny, w 2014 roku Rosja dokonała nielegalnej aneksji Krymu, co doprowadziło do ponownego wzrostu napięć natowsko-rosyjskich. Naruszenie integralności terytorialnej Ukrainy przez Rosję stało się ostrzeżeniem dla innych państw regionu, w tym Polski, podkreślając potrzebę współpracy w celu zapobieżenia podobnym incydentom i obrony wspólnych wartości demokratycznych i suwerenności.

Droga Polski do NATO

Po 1989 roku, głównym celem polskiej polityki zagranicznej stała się integracja z zachodnimi strukturami regionalnymi. Początkowo rozważano różne opcje, w tym włączenie do systemu opartego na KBWE, NATO, Wspólnocie Europejskiej i UZE. Nastąpił również wzrost zainteresowania tendencjami proatlantyckimi oraz chęć zbliżenia z dążeniami do integracji z NATO. Niemniej jednak dążenia te były hamowane przez obawy związane z Rosją oraz możliwość eskalacji napięć. Pomimo trudności, Polska stopniowo kontynuowała swoje dążenia na rzecz integracji, w szczególności poprzez opieranie swojej argumentacji na wspólnych wartościach demokratycznych i wolnościowych. Polska podkreślała swoje zdolności i gotowość do współpracy, z nadzieją na zapewnienie sobie i regionowi stabilności i bezpieczeństwa.

Ważnym impulsem na drodze akcesji Polski do NATO stało się exposé premiera Jana Olszewskiego z 21 grudnia 1991 roku, w którym zadeklarował on zacieśnienie więzi z Sojuszem Północnoatlantyckim oraz dążenie do wszechstronnego rozwoju powiązań z NATO. W swoim przemówieniu Olszewski podkreślał: „Polska będzie zacieśniać więź z Sojuszem Północnoatlantyckim, a rząd będzie dążył do wszechstronnego rozwoju powiązań z NATO, jakie umożliwia nasz udział w Północnoatlantyckiej Radzie Współpracy.”

W latach 90-tych Polska aktywnie współpracowała z NATO dzięki udziałowi w Partnerstwie dla Pokoju oraz Programie Partnerstwa Indywidualnego. Był to czas, w którym nasz kraj stopniowo zwiększał swoje zaangażowanie na arenie międzynarodowej oraz reformował swoje zdolności obronne zgodnie z standardami akcesyjnymi NATO.

Decydujący moment nadszedł w 1999 roku, gdy Polska oficjalnie została zaproszona do negocjacji dotyczących członkostwa w Sojuszu.  Wizyta prezydenta Billa Clintona w lipcu 1997 roku, podczas której podkreślił ostateczną decyzję o przyjęciu Polski do NATO, oraz późniejsza ratyfikacja Traktatu Północnoatlantyckiego przez prezydenta Aleksandra Kwaśniewskiego i premiera Jerzego Buzka, były kluczowymi momentami potwierdzającymi integrację Polski w Sojusz.

W lutym 1999 roku Sejm udzielił prezydentowi Aleksandrowi Kwaśniewskiemu upoważnienie do ratyfikacji Traktatu Waszyngtońskiego, a po podpisaniu ustawy przez prezydenta 23 lutego, premier Jerzy Buzek złożył swój podpis na Akcie Ratyfikacyjnym Traktatu Północnoatlantyckiego. 25 lat temu, 12 marca 1999 r., minister spraw zagranicznych Bronisław Geremek przekazał sekretarz stanu USA Madeleine Albright akt przystąpienia Polski do Traktatu Północnoatlantyckiego. Polska oficjalnie stała się członkiem NATO.

Źródło: Wprost Historia

Polska w NATO

25-letni udział Polski w NATO był okresem naznaczonym intensywną pracą, dynamicznym rozwojem i budowaniem silnej pozycji w ramach Sojuszu. Od momentu naszego wstąpienia do NATO, Polska konsekwentnie spełnia wszystkie zobowiązania wynikające z członkostwa natowskiego. Nasze siły zbrojne aktywnie uczestniczą w różnych misjach i operacjach NATO, w których brało udział już łącznie blisko 75 000 żołnierzy i pracowników wojska. Przykładami takich operacji jest udział w misjach w Albanii, Kosowie, Bośni i Hercegowinie, Afganistanie oraz Iraku. Siły Powietrzne RP również uczestniczą w misjach ochrony przestrzeni powietrznych w ramach Baltic Air Policing, zapewniając bezpieczeństwo Litwie, Łotwie i Estonii. Owe działania stanowią ważny wkład Polski w zwiększenie bezpieczeństwa i stabilności na wschodnich granicach NATO oraz jednocześnie wzmacniają naszą solidarność z sojuszniczymi partnerami i gotowość do obrony wspólnych interesów.

Nie da się ukryć, że regionalne znaczenie Polski wśród struktur natowskich wzrosło wraz z rozpoczęciem przez wojny w Ukrainie przez Putina (oraz jego agresywnych działań poprzedzających 24 luty, 2022). Wojna ta podkreśla znaczenie wspólnej obrony i solidarności w regionie, w obliczu agresywnych działań Rosji. Polska, będąc jednym z największych sojuszniczych partnerów w regionie, odgrywa kluczową rolę w reagowaniu na wyzwania bezpieczeństwa, wzmacniając jednocześnie swoją pozycję jako istotnego gracza w ramach NATO.

Jednakże Polska odgrywa istotną rolę w NATO nie tylko ze względu na swoje strategiczne położenie, ale także dzięki bogatemu doświadczeniu i potencjałowi militarnemu. Jesteśmy liderem wśród państw NATO jeśli chodzi o wysokie nakłady na obronność, przeznaczając na ten cel dwa razy więcej niż minimalne 2% PKB, co w 2024 roku równa się około 4,2% PKB. Ta liczba, według Ministerstwa Obrony Narodowej, stanowi około 158 mld zł. Dodatkowo, ponad 50% tych środków przeznaczamy na modernizację naszych sił zbrojnych, co również czyni nas jednym z przodujących w tym zakresie członków Sojuszu.

Od czasu wstąpienia Polski do NATO, na naszym terytorium powstały liczne struktury wojskowe związane z Sojuszem, a także przeprowadzono wiele inwestycji w ramach NATO Security Investment Programme (NSIP), których łączna wartość wynosi 7,8 mld zł. Przykładem takich struktur są Wielonarodowy Korpus Północno-Wschodni w Szczecinie, Centrum Szkolenia Sił Połączonych w Bydgoszczy (JFTC), Zespół Wsparcia Teleinformatycznego NATO w Bydgoszczy, Dowództwo 3 Batalionu Łączności NATO w Bydgoszczy, Centrum Eksperckie Policji Wojskowej NATO w Bydgoszczy, Grupa Integracyjna Sił NATO w Bydgoszczy, Centrum Eksperckie Kontrwywiadu NATO w Krakowie oraz Dowództwo Wielonarodowej Dywizji Północ-Wschód w Elblągu.

Jednym z najważniejszych wydarzeń historii Polski w NATO był natowski szczyt z 2016 roku, który odbył się w Warszawie. Podczas spotkania przywódcy państw członkowskich rozmawiali o kluczowych kwestiach dotyczących bezpieczeństwa w Europie, w obliczu rosnących zagrożeń ze strony Rosji oraz terroryzmu międzynarodowego. Jednym z głównych punktów dyskusji była odpowiedź na agresję Rosji wobec Ukrainy oraz wzmocnienie wschodniej flanki NATO poprzez zwiększenie obecności wojskowej w regionie bałtyckim i środkowoeuropejskim. W związku z rosnącą rosyjską agresją podjęto również decyzje dotyczące wzmocnienia współpracy z Ukrainą oraz zacieśnienia stosunków z krajami partnerskimi. Szczyt w Warszawie potwierdził jedność i determinację państw NATO w obronie wspólnych wartości demokratycznych oraz zapewnieniu bezpieczeństwa i stabilności na kontynencie europejskim.

Źródło: Gazeta Wyborcza

Najnowsze Działania i Plany

Do najnowszych działań z udziałem Polski Sojuszu Północnoatlantycki należą przede wszystkim ćwiczenia pod wspólnym kryptonimem Steadfast Defender–24. Bierze w nich udział około 90 000 żołnierzy z krajów NATO oraz Szwecji, głównie w Europie Środkowej. Ćwiczenia te mają na celu sprawdzenie zdolności sił Sojuszu do odstraszania i obrony, w tym przeciwstawiania się agresji potencjalnego przeciwnika na państwa NATO.

Zapewniam Prezydenta Gitanasa Nausėdę, że Litwa może liczyć na nas. Gdyby była taka potrzeba, polscy żołnierze staną ramię w ramię z litewskimi do tego, by bronić każdej piędzi ziemi Sojuszu Północnoatlantyckiego przed wrogim atakiem ~ Prezydent Polski Andrzej Duda

Dodatkowo, oprócz dotychczasowych działań Polski mających na celu wzmocnienie sił obronnych, w związku z nadchodzącą rocznicą, Ministerstwo Obrony Narodowej planuje ambitny program modernizacyjny i rozbudowę sił zbrojnych na rok 2024. Plany te zostały częściowo ujawnione przez wiceministra obrony Pawła Bejdę podczas przemówienia w Sejmie. Program modernizacyjny przewiduje podpisanie ponad 150 umów dotyczących różnych aspektów polskich sił zbrojnych. Co więcej zakłada również zakup nowoczesnego sprzętu, w tym śmigłowców uderzeniowych AH-64 Apache, systemów radiolokacyjnego rozpoznania przestrzeni powietrznej opartych na aerostatach, dodatkowych czołgów, wyrzutni rakietowych typu Homar-A i Homar-K, różnorodnych śmigłowców (wielozadaniowych i wsparcia), dronów rozpoznawczo-atakujących oraz amunicji do czołgów i lotniczych środków bojowych. MON planuje też inwestycje w wyposażenie indywidualne dla żołnierzy oraz modernizację myśliwców F-16, co umocni zdolności obronne Polski i pozwoli na skuteczniejsze przeciwdziałanie różnym zagrożeniom zarówno na poziomie krajowym, jak i międzynarodowym. Te działania stanowią istotny krok w kierunku wzmocnienia bezpieczeństwa narodowego i modernizacji struktur obronnych kraju.

Przyszłość

25 lat Polski w NATO to okres niezwykłego zaangażowania, dynamizmu i wzrostu dla naszego kraju oraz dla całego Sojuszu Północnoatlantyckiego. Od chwili naszego przystąpienia do NATO w 1999 roku, Polska aktywnie uczestniczyła we wspólnych wysiłkach na rzecz zapewnienia bezpieczeństwa i stabilności na arenie międzynarodowej. Nasze siły zbrojne wzięły udział w licznych operacjach i misjach, wykazując gotowość i determinację w obronie wspólnych wartości demokratycznych oraz solidarności z partnerami. Obecnie, w obliczu rosnących wyzwań bezpieczeństwa na arenie międzynarodowej, Polska kontynuuje swoje zaangażowanie w NATO, podejmując środki mające na celu wzmocnienie naszych zdolności obronnych. 25 rocznica członkostwa Polski w NATO jest nie tylko momentem upamiętnienia tego ważnego wydarzenia, lecz również okazją do refleksji nad naszym dotychczasowym wkładem w Sojusz oraz nad wyzwaniami, które jeszcze przed nami stoją. Patrząc wstecz, możemy z dumą przyglądać się naszym osiągnięciom oraz zaangażowaniu w działania na rzecz wspólnego bezpieczeństwa. Nie możemy jednak zapominać, że nasza praca dopiero się rozpoczyna. 25 lat członkostwa Polski w NATO to także czas, w którym musimy spojrzeć na przyszłość z determinacją i przygotować się na kolejne wyzwania. Rosnące napięcia na arenie międzynarodowej, zmieniające się zagrożenia oraz ewoluujące technologie militarne wymagają od nas ciągłej adaptacji i doskonalenia naszych zdolności obronnych. Musimy być gotowi na nowe wyzwania i wspólnie pracować nad budowaniem jeszcze silniejszego i bardziej zjednoczonego Sojuszu, który będzie skutecznie odpowiadał na zmieniające się realia geopolityczne.