W poniedziałek 14 maja 2018 r. odbyła się III Międzynarodowa Konferencja naukowa

THE ROLE OF THE KURDS IN THE MIDDLE EAST.

Gości powitał Pełnomocnik Rządu Regionalnego Kurdystanu w Polsce Ziyad Raoof. Wykład otwierający pt.: Państwo i społeczeństwo w Regionie Kurdystanu 1991-2018 wygłosił profesor Miechiel Leezenberg z Wydziału Filozofii Uniwersytetu w Amsterdamie.

Kolejne wystąpienia zostały podzielone na pięć paneli:

1. Różnorodne oblicza kurdyjskiej polityki;
2. Tożsamość, społeczeństwo, kultura;
3. Bezpieczeństwo i obronność;
4. Wobec innych – różnorodne wymiary relacji międzynarodowych;
5. Jezydzi. Tożsamość i walka o przetrwanie.

» Agenda

Organizatorzy

• Centrum Badań nad Terroryzmem Collegium Civitas
• Stowarzyszenie Forum młodych Dyplomatów.

Konferencję objęło patronatem honorowym: Przedstawicielstwo Rządu Regionu Kurdystanu w Polsce.

Partnerzy konferencji

• Securitologia, Pracownia Studiów Kurdyjskich Uniwersytetu Jagiellońskiego
• Kurdyjskie Centrum Informacji i Dokumentacji.

Eastern Partnership

European Union has a lot of policies which are ruled by different incentives. One of them is the EU's neighborhood policy. It is a set of procedures and meetings with non-EU countries aimed at developing external relations in different spheres. It may have a different character such as economical and trade, political or humanitarian. Its scope was created in 2004. The EU in the frame on the neighborhood policy cooperates with the countries beyond the organization.

The Eastern Partnership (EaP) was one of the initiatives which were made on the behalf of this neighborhood policy.  It was established in 2008. The partnership in question should be understood as a kind of invitation to closer cooperation with the EU. This policy is realized by providing advisory, technical and financial assistance to post-soviet countries. The participants, therefore, carry out reforms aimed at expanding democracy and the rule of law within their borders. The willingness of being a part of the EU is also considered as some of the participators are very interested in joining the EU community.

Perhaps with establishing of the EaP, the European Union pursued the possibility of building the loyal relations with the neighbor non-EU countries which could also be in the area of Russian influence. Thus in 2008, the project appeared.  Poland and Sweden were its initiators, to which afterward joined six post-soviet countries. Since then, Armenia, Azerbaijan, Georgia, Belarus, Moldova, and Ukraine belong to the partnership. One of the major aims of starting the cooperation with those six countries was the extension of European views in this territory and support of contributing countries in their integration with the EU.

The first summit of the EaP was held in Praga.  In 2009 those six countries signed the declaration with the Union representatives, which was based on three key points. The first one was the deeper bilateral engagement between the EU and the participating countries. The second was the focus on multilateral cooperation. Accordingly, participants of the summit stated that there will be meetings between heads of state or government of the Eastern Partnership held in principle every two years. The sessions will take place in the EU and will be hosted by the participants. The meeting of the ministers of foreign affairs  will be scheduled every year respectively. The last statement was about the funding of reforms in the partners’ countries. Regarding to that fact, the European Investment Bank and the European Bank of Reconstruction and Development were involved in funding process. The banks ensured the provision of some assistance to the countries in question.

In the very beginning, the declarations of both sides happened to be very promising and extensive. With the passage of time, the situation has changed. But there is a need to take a closer look at the problem. What the strengthening of ties with EU has brought for above mentioned countries? The last summit in Brussels in 2017 has shown which of the EaP members follow its statement and are interested in cooperating with the EU in more approachable manner and which are uninterested in accelerating the reform process.

Still, there are no fully "successful" cases of the EaP, but there is some advance in actions which occurred in Georgia, Moldova, and Ukraine. As a result, in 2014 EU and Moldova signed the DCFTA agreement (Deep and Comprehensive Free Trade Areas), the visa-free regime has been already placed with the EU, the membership in the Energy Community was obtained in early 2010. Apart from that, there are still serious doubts with regard to the prevalence of conflicts of interests, unclear links between politics and business. The big issue is also widespread corruption. Accordingly, the reforms which can help to integrate the Republic of Moldova with the Union are postponed for a while.

Georgia has been making also some progress for 6 years in the EaP. The country has the visa-free regime with the EU and the free trade agreement signed in 2014. During the same year the talks about the association with Energy Community started. With the dismissal of the minister of defense, Irakli Alasania, and the minister of foreign affairs, Maia Panjikidze, who had pro-western foreign-policy orientation, the political crisis in Georgia erupted. The issue has brought instability and concerns about further political orientation.

Ukraine became the member of the Energy Community in 2007 and signed the agreement of deep and comprehensive FTA in 2014. Thanks to the EaP, the Ukrainians as well as the Georgians and the Moldovans, can travel to the EU zone without visas. To achieve certain level of social and economic integration Ukraine was compelled to proceed with structural reforms, such as anti-corruption and police reforms. Nevertheless, those ones were implemented slowly. The additional negative influence comes from the weak economy caused by war in the East part of Ukraine. This brings the withdrawal of investors and elimination of small business. The political coalition which is formed from 5 parties also leaves much to be desired. They have different views on the situation in the country and cannot agree on one strategy.

In the case of Armenia, there are a lot of positive changes during its participation in the EaP. It took Armenia less than 3 years to negotiate under the DCFTA. However, country in question has retained its observers status in the Energy Community since 2011. In 2013 Armenian authorities decided to join the Eurasian Customs Union, to which Russia, Belarus, and Kazakhstan belong. Similarly, Armenia is looking for a balance between the cooperation with the EU and Russia on the economic plane. The country is currently less involved in the Partnership as it was in 2009. Although the most common ways of developing cooperation are DCFTA agreements, visa-free regime and partnership in the Energy Community. The  EU also proposes different ways of partnership. For example, Armenia signed a comprehensive and expanded partnership agreement.

It is worth mentioning that progress was achieved in negotiations on a new framework agreement with Azerbaijan. In fact, Azerbaijan is interested in developing cooperation with the EU in energy research and technology only. This country is rich in oil and involved in multilateral cooperation in the global market. For Azerbaijan it is important to balance relations with the EU, the USA, and Russia.

Belarus has a so-called semi-frozen relationship with the Union within the EaP, owing to Belarusian autocratic regime and close relations with Russia. Additionally, Belarus has also poor practice in humans rights protection. Such situations as with political prisoners, which has not been yet released from Belarusian prisons for years are not acceptable for the EU. The recent movement in relation EU-Belarus is a new Coordination Group which was created after the last summit in 2017.

To draw the line, the current foreign policy of each government is built on the ties of this country with international organizations and other countries. The EU is using its neighborhood policy as a way to gain allies in today's complicated and conflicted reality. The EaP now is not about joining the Union, is about trade facilitation and sharing democratic values. For some reasons, the Partnership may be perceived as a platform used for manipulation and strengthening the EU influence among contributing countries. But in a way, this approach may reduce the number of conflicts which can arise inside the EaP or with the EU. Even being involved in trade cooperation (DCFTA, membership in the Energy Community) may put conflicting countries in a position where they have something to lose.

Nonetheless, the EaP remains a forum for discussion and cooperation where the countries can negotiate their terms. Negotiation advantage of participating countries can be trifling. That is because the most rules of the game are set by the Union, but is the majority of them harmful to the countries? Future steps of the Partnership countries will lead to progress or stagnation in their relations with the EU and the consequences of these decisions may be visible in the years to come.

Anna Bodnar

Bibliography:

Council of the European Union, Joint Declaration of the Eastern Partnership Summit, http://www.consilium.europa.eu/media/31758/final-statement-st14821en17.pdf

European Commission, Eastern Partnership, https://ec.europa.eu/neighbourhood-enlargement/neighbourhood/eastern-partnership_en

European Union External Action, Eastern Partnership summit: leaders take stock of progress towards stronger cooperation, https://eeas.europa.eu/headquarters/headquarters-homepage/36171/eastern-partnership-summit-leaders-take-stock-progress-towards-stronger-cooperation_en

Grzegorz Gromadzki, The Eastern Partnership after five years: time for deep rethinking, http://www.europarl.europa.eu/RegData/etudes/STUD/2015/536438/EXPO_STU(2015)536438_EN.pdf  

K. Kłysiński, T. Iwański, K. Całus, Ukraina, Mołdawia i Białoruś wobec Partnerstwa Wschodniego, OSW, https://www.osw.waw.pl/pl/publikacje/analizy/2017-11-22/ukraina-moldawia-i-bialorus-wobec-partnerstwa-wschodniego

Przyczyny i skutki emigracji z Meksyku do Stanów Zjednoczonych.

Każdego roku do Stanów Zjednoczonych migruje ponad milion Meksykanów. Zgodnie z szacunkami PewResearch Center[1] w 2014 r. w USA mieszkało 11,7 miliona imigrantów zza południowej granicy, a około połowa z nich przebywała w kraju nielegalnie[2]. Mieszkańcy Meksyku są najliczniejszą grupą osiedleńców w Stanach, stanowiąc około 30% wszystkich imigrantów kraju[3].Czemu Meksykanie od wielu lat opuszczają swoją ojczyznę? Czego imigranci szukają na północy kontynentu? Jakie następstwa niesie za sobą ta wieloletnia migracja? Odpowiedzi na te pytania pozwolą lepiej zrozumieć istotę ruchów migracyjnych na granicy dwóch Ameryk.

Narodziny migracji meksykańsko-amerykańskiej

Migracja Meksykanów do Stanów Zjednoczonych sięga w lat 70. XIX wieku. Pod koniec XIX w. pracodawcy z USA zaczęli werbować meksykańskich robotników do budowy kolei południowo-zachodnich i rolników do pracy na farmach. Na początku XX w. czynniki napędzające meksykańską migrację były stosunkowo ograniczone. Transport i sieci komunikacyjne łączące Meksyk ze Stanami Zjednoczonymi były słabo rozwinięte, a migrujący rolnicy mieli ograniczony dostęp do rynków pracy poza czterema południowo-zachodnimi stanami granicznymi. Kolejnym etapem powodującym dodatkowe ruchy migracyjne była rewolucja meksykańska (1910-1920). Przemoc i zmiany społeczno-gospodarcze, spowodowały wzmożenie migracji za północna granicę. W czasie Wielkiego Kryzysu w USA popyt na pracowników-imigrantówspadł, stopa bezrobocia wzrosła do 25% w 1933 r. i pozostała powyżej 15% do 1940 r[4]. Ze względu na kryzys gospodarczy i załamanie rynku pracy rząd USA przeprowadził przymusowe deportacje, w latach 1930 – 1940 populacja Meksykanów w Stanach pierwszy raz zmalała.

Brak „rąk do pracy” - Program Bracero

Przepływ był kontynuowany poza oficjalnymi kanałami po wojnie i został ponownie zinstytucjonalizowany na początku lat 50. XX wieku jako Program Bracero, w ramach którego setki tysięcy meksykańskich robotników co roku zdobywało pracę w USA, głównie w rolnictwie. Urzędnicy meksykańscy sprzeciwiali się nowej fali emigracji, którą uważali za marnotrawstwo zasobów meksykańskich i w oparciu o doświadczenia wcześniejszych migrantów - jako zagrożenie dla praw pracowniczych. Politycy północnoamerykańscy natomiast postrzegali imigrację przez pryzmat wojny, co za tym idzie potrzebę wzmocnienia stosunków amerykańsko-meksykańskich. Pragnęli poprawy relacji z Meksykiem i zachowywali duży szacunek wobec meksykańskich koncernów. Administracja Franklina D. Roosevelta rozpoczęła negocjacje z Meksykiem w sprawie dwustronnego programu dla migrantów, który stał się znany jako program Bracero (od hiszpańskiego terminu robotnik)[5]. Program Bracero miał silny wpływ na meksykańsko-amerykański system migracji. Blisko 50 000 gospodarstw zatrudniało ponad 400 000 Meksykanów rocznie w szczytowym okresie programu pod koniec lat 50. XX w[6]. Oba rządy wspierały programmiędzy innymi poprzez rozwój infrastruktury transportowej, aby przenieść pracowników rolnych z meksykańskiego wnętrza do regionu przygranicznego, a następnie za północną granicę. Zakończenie Programu Bracero w latach 60. XX w. spowodowało, że zatrudnianie nielegalnych imigrantów generowało silne, choć wciąż sporadyczne, obaw w rządzie USA. Obawy te wywołały trwającą niemal dziesięć lat amerykańską debatę,której kulminacją była ustawa o reformie imigracyjnej z 1986 r. (The Immigration Reform and Control Act -IRCA).[7]

Początki współczesnego systemu migracyjnego

W połowie lat 60. XX w. rozpoczął się okres nowożytnej epoki migracji regionalnej. Nastąpiło przejście od systemu głównie okresowej migracji rolniczej do systemu charakteryzującego się długotrwałym przesiedleniem, większym zróżnicowaniem geograficznym i zróżnicowaniem rynku pracy.Do Stanów liczniej napływali wykwalifikowani pracownicy z meksykańskich regionów miejskich. Rząd meksykański praktycznie nie czynił żadnych działań w kwestii polityki migracyjnej od zakończenia Programu Bracero aż do połowy lat 80. Lata 70. To stopniowe zwiększanie kontroli granicznych przez USA oraz coraz większe restrykcje kwotowe. Dopiero lata 90., a co za tym idzie prezydentura VincenteFoxa oraz George’a W. Busha przyniosła kolejne zmiany w systemie migracyjnym[8].

Prevention Trough Deterrence - lata 90. XX wieku

Po wprowadzeniu  IRCA i zaostrzeniu prawa migracyjnego nie nastąpiły widoczne zmiany w kwestii migracji meksykańsko-amerykańskiej. Globalizacja i rozwój wielkich koncernów wpłynęły na obniżenie płac w Stanach. Ponadto w USA pracodawcy kontynuowali obniżanie kosztów produkcji poprzez mechanizację oraz przenoszenie linii produkcyjnych  do państw obfitujących w tanią siłę roboczą. Meksyk cieszył się okresem szybkiego rozwoju gospodarczego, jednak Latynosi  kontynuowali migrację ekonomiczną poprzez utrwalony w społeczeństwie wizerunek Stanów jako źródła dobrobytu . Do lat 90. XX wieku socjologowie opisali pracodawców amerykańskich i pracowników meksykańskich jako "strukturalnie zależnych" od migracji, co oznacza, że migracja stała się podstawową cechą regionalnego rynku pracy, niezależnie od cyklicznych tendencji płacowych i dotyczących zatrudnienia.Kongres zareagował na te tendencje, wprowadzając 4 dodatkowe ustawy koncentrujące się na nielegalnej migracji w dekadzie po IRCA. Ustawyzapewniały środki na nowe inwestycje w zakresie bezpieczeństwa na granicy, ograniczały dostęp migrantów do opieki społecznej i innych świadczeń publicznych oraz usprawniały procedurędeportowanianielegalnych imigrantów.Szereg restrykcyjnych aktów ustawodawczych wprowadzonych przez USA został określony jako tzw. strategia zapobiegania przez odstraszanie (PreventionTroughDeterrence). Koncepcja obejmowała między innymi zamknięcie tras migracyjnych oraz wzmożone patrole na granicy.

Ucieczka czy pogoń za dobrobytem? Obraz obecnej migracji

Powszechnie panuje tendencja przypisywania meksykańskiej imigracji (i migracji w Ameryce Środkowej, często przez wzgląd na migrację meksykańsko-amerykańską) czynnikom ekonomicznym, skupiając się na czynniku popychającym, jakim jest brak możliwości ekonomicznych lub na czynniku przyciągającym jakim jest nieskuteczna polityka kontroli granicznej. W rzeczywistości istnieje wiele różnorodnych czynników przyciągających  i wypychających, które określają, dlaczego obywatel meksykański decyduje się przyjechać do Stanów Zjednoczonych. Początkowo głównym typem migracji była migracja ekonomiczna, jednak towarzyszył jej czynniki zarówno gospodarcze jak i polityczne. Na przestrzeni lat na ruchy migracyjne między oboma kontynentami wpływały również czynniki środowiskowe takie jak liczne intensywne trzęsienia ziemi, tsunami, erupcje wulkanów. Ponadto nieprzyjazny klimat i spieczona, sucha ziemia charakteryzujące się poważnym brakiem dostępnej wody. Obecnie głównymi czynnikami wypychającymi są czynniki społeczno-gospodarcze takie jak: słabe perspektywy edukacyjne (wskaźnik alfabetyzacji wśród dorosłych  wynosi jedynie 55%), wysoka przestępczość[9], ubóstwo i wysoki poziom bezrobocia[10], niewystarczająca opieka zdrowotna (na jednego lekarza przypada około 1800 pacjentów). Ponadto również współcześnie klimat i naturalne zagrożenia w Meksyku mogą zmusić ludzi do przeniesienia się do Ameryki. Meksyk jest bardzo jałowym obszarem, który cierpi na niedobór wody, nawet w bardziej rozwiniętych regionach Meksyku. Kraj cierpi również na klęski żywiołowe, w tym wulkany, trzęsienia ziemi, huragany i tsunami. Niedawne klęski żywiołowe mogą zmusić ludzi do migracji, jeśli ich domy zostały zniszczone lub nie nadawały się do zamieszkania. Ludzie żyjący w niebezpiecznych strefach mogą również migrować ze strachu o swoje życie.Współcześnie przeważającymi czynnikami przyciągającymi są  również społeczne i ekonomiczne: dostęp do lepszej opieki zdrowotnej ( w Stanach na 1 lekarza przypada jedynie około 400 pacjentów) i wysokiej jakości edukacji[11], duże istniejące już społeczności meksykańskich imigrantów oraz łączenie rodzin[12], a także większe możliwości zatrudnienia[13].

Niezależnie od tego, czyczynnikigłównie przyciągają, czy wypchają, meksykańskie rodziny masowo migrują do Stanów Zjednoczonych, aby zapewnić sobie i swoim dzieciom lepszą przyszłość.

Rosnące koszty i zagrożenie

Jaki wpływ na społeczeństwo i gospodarkę USA ma emigracja meksykańska? Przede wszystkim trzeba zauważyć, że walka z nielegalną migracją kosztuje rząd Stanów Zjednoczonych miliony dolarów.Stale rosnąkoszty związane z deportacją, finansowaniempatroli granicznych i więzień. Meksykanie przez obywateli USA są postrzegani jako drenaż gospodarki kraju. Utrzymywanie niskich stawek zarobkowych, a przede wszystkim ich akceptacja przez pracowników migrujący zza południowej granicy wpływa również na malenie zarobków obywateli USA. Analizując skutki społeczne należy zauważyć rosnącą liczbę konfliktów na tle rasowym i kulturowym, w Stanach coraz częściej dochodzi do przejawów rasizmu i nastrojów antyimigranckich. Z powodu nasilonych ruchów migracyjnych wzrósł również wskaźnik zachorowań na gruźlicę. Przede wszystkim jednak znacząco zmienia się struktura demograficzna StanówZjednoczonych. Według badań PewResearch Center z 2009 r. szacuje się, że w 2050 r. Latynosi będą stanowić 29% ogółu mieszkańców kraju, biali staną się w tym czasie mniejszością (47% ludności USA)[14]. Ponadto zdaniem amerykańskiego politologa, Samuela P. Huntingtona imigracja jest największymzagrożeniem dla tożsamości i bezpieczeństwa narodowego w USA. Również zgodnie z opinią byłego konsultanta Departamentu Stanu najważniejsze negatywne konsekwencje meksykańskiej migracji to po pierwsze, prawdopodobne, przyszłe roszczenia terytorialne Meksykanów wobec USA dotyczące ziem odebranych w następstwie wojen lat 30. I 40. XIX w. Zdaniem badacza w dłuższym okresie czasu nastąpi rekonkwista ziem Kalifornii, Ariozny, Nowego Meksyku oraz Teksasu. W opinii Huntingtona kolejnym problemem społecznym, na który warto zwrócić uwag ęjest utrudniona asymilacja Meksykanów ze względu na ich koncentrację w kilku stanach przygranicznych oraz spójność, która pozwala zachować im własną, odrębną kulturę. Przykładem wolnej i mało efektywnej asymilacji jest chociażby poziom wykształcania, który w kolejnych pokoleniach nadal jest niższy niż średnia obywateli USA, kolejno przekłada się to na zarobki, wykonywane prace oraz niskie pozycje Meksykanów w hierarchii społecznej[15].Migracja meksykańsko-amerykańska z perspektywy Stanów nie ma wielu zalet. Meksykańscy migranci często podejmują niskopłatne, służebne posady, które, mimo niskich płac, są nadal korzystniejsze finansowo niż praca i zarobki w ich ojczyźnie. Początkowo było to  korzystne dla społeczeństwa i gospodarki USA,jednak teraz, gdy bezrobocie w Stanach wzrasta , Amerykanie poszukują jakiejkolwiek pracy. Sytuacja kiedy wiele posad jest obsadzonych przez imigrantów może prowadzić do wzrostu napięcia społecznego. Jedyną pewną zaletą na dzień dzisiejszy jest wprowadzenie meksykańskich tradycji kulturowych do Stanów. Zwłaszcza w stanach o dużej liczbie imigrantów, przyczyniło się do poprawy aspektów kulturowych. Kuchnia meksykańska stała się niezwykle popularna w USA dzięki burrito i tacos. Nowa żywność i muzyka znacznie przyczyniły się do poprawy różnorodności kulturowej Stanów Zjednoczonych.[16]

Wyludnienie, rozbite rodziny– niepewna przyszłość Meksyku

Analizując wpływ migracji na Meksyk również zauważymy wiele negatywnych skutków. Po pierwsze, Meksyk jest opuszczany przez miliony obywateli rocznie, większość z nichto młodzi mężczyźni. Taki rodzaj migracji ma bardzo duży wpływ na kształtowanie się struktury demograficznej kraju oraz rodzajów powstających problemów społecznych. Meksykańskie wsie ciepią na niedobór obywateli aktywnych zawodowo. Mężczyźni emigrują pozostawiając większość kobiet, które mają problem ze znalezieniem partnerów w kraju. W Meksyku pozostają przede wszystkim starzy ludzie oraz kobiety i osoby niezdolne do pracy. Niektóre wioski, takie jak Santa Ines, straciły 2/3 mieszkańców, masowa migracja prowadzi do wyludnienia całego kraju. Ponadto mieszkańcy z południa i centrum często przenoszą się do bogatszych i bardziej perspektywicznych regionów przygranicznych. Przy tak wielu negatywnych skutkach społecznych jedno jest  pewne, Meksykanie zarabiają w USA lepiej niż w Meksyku podczas wykonywania tych samych prac. Pozytywnym skutkiem dla społeczeństwa i gospodarki jest niewątpliwe ilość pieniędzy, która spływa do rodzin migrantów. .Legalni i nielegalni imigranci razem wysyłają do Meksyku około 6 miliardów dolarów rocznie[17]. Mimo niezliczonych negatywnych skutków dla gospodarki, struktury demograficznej Meksyku i społeczeństwa, śmiało można stwierdzić, że życie Meksykanów za północną granicą i ich bliskich, którzy otrzymują pieniądze jest na wyższym poziomie niż przeciętnych  rodzin pozostających w kraju. Niestety migracja jest często jedyną szansą meksykańskiego obywatela na zapewnienie godnej przyszłości sobie i swojej rodzinie.

Niekończąca się opowieść

Przyczyn meksykańskiej migracji jest mnóstwo, począwszy od kontekstu historycznego, przez kwestie ekonomiczne, kończąc na czynnikach społecznych. Wydaje się, że ruchy na granicy obu Ameryk są zjawiskiem, którego nie można ukrócić. Meksykanie wciąż szukają szansy za północną granicą, a amerykańscy pracodawcy cały czas poszukują pracowników, którzy podejmą się ciężkiej pracy za małe pieniądze. Meksyk wnika w głąb kultury takich stanów jak Kalifornia, Arizona czy Nowy Meksyk, stając się nieodłączną częścią społeczeństwa i tworzącej się historii. Co więcej raz otwarty tunel migracyjny (o długości 3 tysięcy kilometrów) nie ma szans na zamknięcie. Przepaść ekonomiczna pomiędzy oboma państwami oraz perspektywy, które daje ucieczka do Stanów są silniejsze niż strach przed opuszczeniem bliskich bądź pozostaniem deportowanym. Migracja meksykańsko-amerykańska była kształtowana przez wiele lat i wpływało na nią wile czynników, jednak mimo chwilowych spadków nigdy nie spowolniła i nie zmalała znacząco. Prawdopodobnie, również w najbliższej przyszłości mimo wielu swoich negatywnych skutków dla gospodarek obu państw,  pogoń za dobrobytem i ucieczka przed biedą będzie niepohamowanie trwać czy w formie legalnej, czy też nie.

 Martyna Magaj

[1] The PewResearch Center to amerykański, niezależny Fact Tank z siedzibą w Waszyngtonie. Dostarcza informacji na tematy społeczne, prowadzi badania opinii publicznej, badania demograficzne, analizę treści medialnych i inne badania z zakresu nauk społecznych.

[2] A. Gonzalez-Barrera, J.M. Krogstad, What we know about illegal immigration from Mexico, Pew Research Center, 2 III 2017, http://www.pewresearch.org/fact-tank/2017/03/02/what-we-know-about-illegal-immigration-from-mexico/, (data dostępu: 9 kwietnia 2018).

[3] M.R.Rosenblum, K. Brick, US Immigration Policy and Mexican/Central American Migration Flows: Then and Now p. 3, Migration Policy Institute - The Regional Migration Study Group, https://www.migrationpolicy.org/sites/default/files/publications/RMSG-regionalflows.pdf, (data dostępu: 9 kwietnia 2018).

[4] G. Smiley, Unemployment Rate Estimates for the 1920s and 1930s, Economic History Association, vol. 43, no. 2, June 1983, p. 488.

[5] M. R. Rosenblum, W. A. Kande, C. RibandoSeelke, R. E. Wasem, Mexican Migration to the United States: Policy and Trends, p. 6, Congressional Research Service, https://fas.org/sgp/crs/row/R42560.pdf, (data dostępu: 6 kwietnia 2018).

[6] Tamże, p. 7.

[7]Mexico-U.S. Migration: A Shared Responsibility, The Carnegie Endowment for International Peace (International Migration Policy Program) & The InstitutoTecnológicoAutónomo de México (Faculty of International Relations), p. 6, http://carnegieendowment.org/pdf/files/M%20exicoReport2001.pdf, (data dostępu: 10 kwietnia 2018).

[8] A. Bartnik, Emigracja latynoska w USA po II wojnie światowej na przykładzie Portorykańczyków, Meksykanów i Kubańczyków, Kraków 2012, s.90-93.

[9] W Meksyku wskaźniki przestępczości są niezwykle wysokie. Liczba zabójstw na 100 000 osób wynosi około 10-14 (średnia światowa to 10,9 na 100 000). Naj większym problemem są zdecydowanie przestępstwa związane z narkotykami. Właśnie z powodów powiązanych z narkobiznesem ginie w Meksyku najwięcej osób (potyczki karteli narkotykowych, porwania, akcje antynarkotykowe sił zbrojnych, w których giną niewinni ludzie). Wielu Meksykanów przenosi się za granicę ze strachu o swoje życie.

[10] Bezrobocie i ubóstwo stanowią poważny problem w Meksyku, a w ostatnich latach wzrosły wykładniczo. W 2000 r. stopa bezrobocia w Meksyku wynosiła 2,2, jednak w 2009 r. wzrosła aż o 34,43%, osiągając 5,37% w 2010 r. Duża część populacji meksykańskiej to rolnicy żyjący na obszarach wiejskich, gdzie panują ekstremalne temperatury , a niska jakość gruntu utrudnia prowadzenie gospodarstwa. Co za tym idzie, wiele rodzin meksykańskich boryka się z problemami, a prawie 50% ludności żyje w ubóstwie. Tak wysokie wskaźniki bezrobocia i ubóstwa zmuszają Meksykanów do emigracji na północ kontynentu, gdzie znajdują lepsze perspektywy.

[11] Około 85% meksykańskiej populacji potrafi czytać i pisać, w Stanach natomiast wskaźnik alfabetyzacji wynosi 99%. Ponadto większość dzieci w Meksyku kończy szkołę w wieku 14 lat, w USA jest to 16 lat. Statystyki te pokazują, że w Stanach istnieją znacznie lepsze perspektywy edukacyjne niż w Meksyku. Zach

[12] Istniejące już spore społeczności migrantów w stanach takich jak Teksas i Kalifornia zachęcają do migracji. Imigranci obecni na ziemiach USA ułatwiają nowym przybyszom osiedlanie się , a członkowie rodziny i przyjaciele, którzy już się przenieśli, zachęcają innych do przeprowadzki.

[13]Migration Mexico to USA, GCSE Study Case, http://www.sln.org.uk/geography/schools/blythebridge/gcsecsmigrationmexicousa.htm, (data dostępu: 14 kwietnia 2018)

[14] J. Węgleński, Imigracja a globalizacja : Przykład Stanów Zjednoczonych, Warszawa 2012, s. 89.

[15] S.P. Huntington, Kim jesteśmy?, tłum. B. Pietrzyk, Kraków 2007, s. 202.

[16]A. Jackson, Mexico to USA Migration, Geography AS Notes, https://geographyas.info/population/mexico-to-usa-migration/, (data dostępu: 14 kwietnia 2018)

[17] Tamże.

Jest sobotnie leniwe przedpołudnie. Słońce nie rozpieszcza. Turyści i miejscowi nieśmiało spoglądają na niebo szukając schowanych promieni, które pomogłyby im się wpasować w leniwy klimat peruwiańskiego weekendu. Po ulicach Limy powolnym tempem poruszają się autobusy. Zdawałoby się, że to kolejna w roku zwyczajna, południowoamerykańska sobota. Coś się jednak wyróżnia. Coś robi różnicę. Są to przystojnie prezentujące się autobusy kursujące pomiędzy lotniskiem, hotelami i dzielnicą San Borja. To właśnie tam, w sercu Limy, pod koniec drugiego tygodnia kwietnia spotkali się m.in. Justin Trudeau, Michel Temer, Mike Pence, biorąc udział w Szczycie Obu Ameryk. 

Mission: Corruption

Przenieśmy się na chwilę do szkolnej ławki na lekcję geografii, rzućmy tam okiem na mapę Ameryki Łacińskiej i spróbujmy znaleźć państwo bez ewidentnych śladów korupcji. Trudne zadanie, prawda? Korupcja w Ameryce Łacińskiej jest póki co nieodłącznym elementem politycznego i społecznego krajobrazu. Nawet w leniwej, weekendowej Limie znajdziemy ją cichutko przemykającą pomiędzy rączkami polityków, przedsiębiorców i zwykłych ludzi.

To właśnie ona odegrała główną rolę na Szczycie Obu Ameryk w asyście politycznych gwiazd obu amerykańskich kontynentów. Poważni, dorośli panowie razem z dostojnymi, eleganckimi Paniami 13-14 kwietnia w stolicy Peru prowadzili dyplomatyczne rozmowy, dotykające redukcji kleptokratycznych tendencji przeszywających na co dzień Amerykę Łacińską.

Główny temat szczytu – Demokratyczne Rządy Przeciwko Korupcji – możemy uznać za bardzo konfrontacyjny. Kiedy patrzymy na niego oczami wyobraźni to łatwo jest ujrzeć liderów i władzę sądowniczą w rozmiarach gigantów pochylających się z karcącym wyrazem twarzy nad sprytnymi, skorumpowanymi ludzikami, dosięgniętymi w końcu przez cień praworządności. Po takim obrazie od razu do naszych głów przychodzą refleksje nad tym czy tak twarda retoryka jest odpowiednia. Adwokatami tematu są zdecydowanie tendencje korupcyjne w Ameryce Łacińskiej, które pokazują, że korupcja jest ciągle poważnym problemem w tej części świata.

Raporty Transparency International z drugiej połowy 2017 roku skutecznie uświadamiają nam jak bardzo w korupcji topią się południowoamerykańskie społeczeństwa. Dowiadujemy się z nich, że w roku poprzedzającym szczyt w Limie w Ameryce Łacińskiej zanotowano wzrost zachowań korupcyjnych. Pod uwagę warto też wziąć fakt, że oficjalna walka z korupcją, w którą zaangażowane były oba kontynenty amerykańskie, rozpoczęła się już w 1996 roku, kiedy to została podpisana Międzyamerykańska Konwencja Przeciw Korupcji.

Od tamtej pory Zgromadzenie Ogólne ONZ już pięć razy wybierało sekretarza generalnego, doświadczyliśmy globalnego kryzysu finansowego, mieliśmy okazję obserwować pracę trzech papieży, a mimo wszystko ciągle widać – zwracając szczególną uwagę na przykład Odebrechtu i oficjeli większości państw latynoamerykańskich – jak bardzo problem korupcji był i nadal jest zamiatany pod dywan. Ameryka Łacińska nadal żyje korupcją. Ktoś może poddać polemice to twierdzenie, powołując się na niedawne skazanie bohatera wszystkich Brazylijczyków, byłego prezydenta Luiza Inácio Luli da Silvy na 12 lat więzienia za korupcję. Jednak przecież obecny prezydent Brazylii, Michel Temer, ciągle odpiera zarzuty związane z praniem pieniędzy w nieruchomościach.

Dosyć zabawną ironią losu jest fakt, że temat Szczytu Obu Ameryk został zaproponowany przez Pablo Kuczyńskiego. Obecnie już byłego prezydenta Peru. Niestety nie wziął w nim już udziału, gdyż podał się do dymisji z powodu oskarżeń dotyczących przyjmowania korzyści materialnych od jednego z głównych aktorów największego w historii Ameryki Południowej skandalu korupcyjnego – Odebrechtu. Z wyłączeniem Chile, które jest modelowym krajem latynoamerykańskim skutecznie walczącym z korupcją, można by podać jeszcze kilka przykładów państw, których władze są pobrudzone nieuczciwymi pieniędzmi. Dokąd w takim razie zmierza Ameryka Łacińska?

Publiczne porządki

Historyczne wydarzenie, które miało miejsce w tym roku, może budzić nadzieje. Po raz pierwszy, odkąd miejsce mają Szczyty Obu Ameryk, liderom państw, biorącym udział w tegorocznej szóstej edycji, udało się stworzyć jednomyślną deklarację. Została ona opatrzona tytułem: „Zobowiązanie z Limy – Demokratyczne rządy przeciwko korupcji”.

W tym siedmiostronicowym dokumencie zawierającym 57 punktów można znaleźć wezwanie do wzmocnienia demokratycznych instytucji, stworzenia niezależnej władzy sądowniczej i zwiększenia przejrzystości instytucji publicznych.

Czy zapowiedzi mogą jednak cokolwiek zmienić w realnym świecie? Zwalczanie korupcji w Ameryce Łacińskiej to proces trwający już dosyć długo. Efekty jednak, póki co, nie są porażająco pozytywne. Zmiany wymaga myślenie i nastawienie społeczeństwa do korupcji, któremu brakuje świadomości obywatelskiej. Społeczeństwo latynoamerykańskie to istne perpetuum mobile, które bez wiedzy na temat korupcji, jest ciągle w nią uwikłane. Tak jest łatwiej. Tak robili nasi dziadkowie, taki robili nasi rodzice, więc dlaczego my mamy podejmować inne działania? – może zapytać przeciętny mieszkaniec Ameryki Łacińskiej.

Otóż na dolegliwość braku społeczeństwa obywatelskiego przepisano bardzo ambitną receptę. Ma nią być wycinanie korzeni problemu korupcji poprzez edukację. W samym zobowiązaniu punkt o edukacji zajmuje czwarte miejsce. Podkreślono tym samym jego rangę. W ramach działań edukacyjnych państwa amerykańskie zamierzają rozwijać kulturę udziału obywateli w społeczeństwie obywatelskim od samej kołyski. Widoczne jest tutaj nawoływanie do skupienia się na edukacji, której główną funkcją ma być tworzenie zdrowych poglądów na świat, tworząc tym samym społeczeństwo odporne na korupcję.

Ponadto przesłanie, jakie niesie najważniejszy dokument szczytu, zahacza o bardziej precyzyjne działania dotyczące budowania przejrzystości w przenikającej się rzeczywistości polityki i gospodarki. Mają one polegać m.in. na zachęcaniu do używania nowoczesnych technologii, które miałyby posłużyć promocji przejrzystości w życiu publicznym. To jednak, co może wydawać się najważniejsze z starciu z korupcją, to kreacja i adaptacja skutecznych środków pozwalających na usuwanie z urzędów publicznych skorumpowanych polityków. Nie ograniczając się tylko do redukcji zepsutych owoców politycznego świata, zwrócono również uwagę na zwiększanie funduszy, które miałyby pomóc w walce z łapownictwem.

Quo vadis, korupcjo?

Rodzące się społeczeństwo obywatelskie, gorliwe deklaracje liderów państw latynoamerykańskich zapewniające walkę z korupcją, oraz metody budowania przejrzystości w sektorze publicznym. Wydawałoby się, że z takim startem Ameryka Łacińska może w końcu wejść na zasłużoną dla niej ścieżkę zrównoważonego rozwoju. Często skupiając się na zwalczaniu korupcji, zapomina się o tym, że nie tylko społeczeństwo może zyskać na eliminacji tego zjawiska. Komu w takim razie powinno jeszcze zależeć na jego ograniczeniu? Oczywiście, że sektorowi prywatnemu! Obie strony, doświadczając uczciwych praktyk gospodarczych, zyskują.Zwiększanie swobód gospodarczych to bardzo skuteczne narzędzie w walce z korupcją. Wolny rynek, w połączeniu z małą ingerencją państwa w gospodarkę, nie potrzebuje przeskakiwania skomplikowanych barier regulacyjnych. Wyłączając z życia biznesu korupcję, przedsiębiorstwa mogą skupić się na konkurencji, co może doprowadzić do ich znaczącego wzrostu umożliwiającego konkurencję już nie tylko na rynkach lokalnych, ale też na rynkach globalnych.

To jednak w jaki sposób postanowienia z Limy zostaną zaimplementowane zweryfikuje przyszłość. W sytuacji, gdy instytucje publiczne są skażone korupcją, istnieje ryzyko, że wolności gospodarcze obywateli państw Ameryki Łacińskiej nie będą przestrzegane. Napawać może nadzieją jednak fakt, że zyskujące samoświadomość społeczeństwa latynoamerykańskie mogą w znaczący sposób przyczynić się do realnego wdrożenia postanowień z Limy.

Za 3 lata, podczas kolejnego szczytu, będzie można już wstępnie stwierdzić, czy kleptokratyczne środowisko polityczno-gospodarcze Ameryki Łacińskiej jest obecnie łatwym do zburzenia domkiem z kart, czy też ciągle trudnym do skruszenia pełnym betonu morzem.

Piotr Ruman

Koordynator Grupy Ameryka Południowa w Forum Młodych Dyplomatów

On 12th May President Donald Trump is due to decide whether to pull his country out from the Joint Comprehensive Plan of Action (JCPoA) treaty, signed in 2015 in Vienna, which aimed to limit and control the Iranian Nuclear Program. Latest statements made by Trump suggest that the potential withdrawal of US from the accord is more than possible, and thereupon might have a crucial impact on future developments in Middle East region. Many of political analysts and researchers try to understand – why the row over the JCPoA blows up right now and why US is so keen to withdraw or at least re-negotiate existing agreement? Below, I will try to explain and wrap up the major causes, which leads to “demonization” of Iranian pact.

1. Future Korean Peninsula denuclearization deal

Many experts assume, that the latest US criticism over JCPoA is related to potential accord with North Korean leader Kim Jong Un over the denuclearization of Korean Peninsula. The agreement, which for decades seemed to be unachievable for every US administration, now is more likely to be completed than ever ago. Recent rapprochement of two Korean leaders - Kim Jong Un and South Korean President – Moon Jae-in, showed that the resolution of long-lasting  “cold war” between the fraternal nations is possible. Nonetheless, many says that the latest historically important meeting was more about courtesy than the real discussion of possible resolution and non-binding decisions were even made. Analysts expect that the real “breakthrough” meeting, which can eventually address the denuclearization process could be the one between the North Korean Principal and Donald Trump, which is set to happen later this year. Nobody tries even underestimate the importance of potential Korean Peninsula denuclearization pact, which – once achieved – will definitely be perceived as a major success of incumbent US administration. Therefore – analysts say – Trump doesn’t want to any other aspects might have negative impact on this deal and one of the possible threat for the Korean deal is – according to Trump and his advisers– JCPoA agreement. The Act signed by Iran and Western powers including US, France, Germany, UK, European Union and two other world’s powers – China and Russia, although significantly reduced the Iranian stockpile of enriched uranium, limited the Iranian capacity to build the lethal weapon and dropped back its nuclear program, yet does not eliminate the whole Iranian’s infrastructure for the potential development of nuclear weapon. Trump does not want to leave this possibility for North Korean regime in the future denuclearization agreement, therefore his administration pushes toward tougher stance on the Iranian deal.

2. Israel influence and propaganda

It is no mystery that the incumbent US administration has close relations with Israelis. The latest US diplomatic movements such as declaration of moving US Embassy to Jerusalem clearly shows that the Israeli influence on this administration remains very strong and both countries share the same approach toward future Middle East region prospect. Israel has long and widely known animosity with Iran, majorly because of the Palestinian conflict. Iran strongly supports the right for independence of Palestinian state by backing and funding Hamas – the biggest Palestinian political, fundamentalist organization, which is the robust enemy of Israeli state. Moreover, since the signing of the JCPoA, Israel doesn’t stop with its efforts to undermine the importance of the accord and criticize the framework of the deal, claiming it does not resolve all the threats arising from Iranian nuclear program. Currently, the negative rhetoric towards Iran and “demonization” of its leaders gains new area in the White House, which Israeli wants to materialize by pushing the current administration to pull back US from the agreement. Latest appointment of new secretary of state – Mike Pompeo, who supports the Israeli stance - only reinforce the hostile rhetoric in the cabinet. In his latest visit in Israel Pompeo and Israeli prime minister – Benjamin Netanyahu -  jointly denounced Iranian aggressive policy in the region and threatened nuclear deal withdrawal. Thus, will gain a pretext for Israelis to further build the stronger alliance against Iranian interest in the region and simultaneously preserve its right to continue next movements aiming at more limitation of Palestinian autonomy.

3. Sunni – Shia conflict and GCC crisis

Another crucial cause over the JCPoA crisis is lasting competition between Iran and Saudi Arabia over the regional supremacy. Both countries are currently locked in proxy war in Yemen, both support opposite sites in Syrian conflict and finally both have different interest in resolving the GCC crisis. Undoubtedly, Saudi Arabia with its newest crown prince has great ambitions to expand their area of influence on the whole Middle East region. Latest developments, including the Saudis engagement in Yemeni war, starting the diplomatic crisis with adjacent Qatar and rapprochement with Israel, indicates that Saudis don’t want to allow Iran to further expand their interest in the region. Newly appointed crown prince – Mohammed Bin Salman repeatedly denounced Iranian engagement into Yemen’s war and even alleged Iranians, that their supplied weapons are being used by Yemeni rebels to attack the Saudi territory. Moreover, almost 1 year lasting blockade of Qatar by Saudi Arabia, UAE, Bahrain and Egypt is another key factor, which differentiates both parties. Saudis pointed out the cutting ties with Iran as a one of the crucial requirement to pull out the blockade from Qatar, which the latter strongly opposed to do. Growing tensions between the two regional powers caused the “détente” between old enemies – Saudis and Israelis, which common rhetoric over Iranian policy making has led to the new opening in their relations. Mohammed Bin Salman is sincere friend of Jared Kushner, the Trump’s son-in-law, who has also big friend’s circle in Israeli government and therefore had played the important role in closing ties between two countries. His persona is also used by Saudis to raise concerns in the White House over Iranian growing engagement in the region, which threatens their interest. Any movement against Iran, including withdrawal from JCPoA and re-imposition of sanctions on Iranian regime could prop up the Saudis position in the region and allow them to further expand their political interest across the Middle East.

The above-mentioned factors might have big impact on further Trump’s decision, whether to stay, withdraw or maybe renegotiate the JCPoA. The latest efforts to persuade Trump not to pull out from the agreement, made by France leader Emmanuel Macron seems to be not enough to achieve this goal – in the latest comments Macron said: “I don’t know what the American decision will be but the rational analysis of all President Trump’s statements does not lead me to believe that he will do everything to stay in the JCPOA”.

The one thing is certain. On May 12^th in the White House the future prospect, on how the Middle East peace process will look like, will be decided. The decision announced by President Trump will pave the way to either attempt to normalization of the tight relations between opposing sites in the region or to further deepen the differences and turmoil in which Middle East is stricken since over a decade.

Jakub Küpçü

            Meczety są naszymi koszarami, a wierzący żołnierzami, to tylko jeden wers wiersza, który został wyrecytowany przez prezydenta Turcji Recepa Tayyipa Erdoğana podczas wiecu w grudniu 1997 rok. Niespełna rok później aresztowano go z tego powodu. Nie byłoby w tym nic nadzwyczajnego gdyby nie to, że od prawie 20 lat media powtarzają, że wyrecytowany fragment pochodził z wiersza znanego tureckiego poety Ziyi Gökalpa, jednak to nieprawda.

            27 marca 1994 roku Recep Tayyip Erdoğan został wybrany na mera Stambułu (największego miasta Turcji). Podczas swojego urzędowania zyskał dużą popularność, nigdy również nie krył swoich islamistycznych poglądów oraz tego, że zasady, którymi kieruje się w życiu i polityce zaczerpnął od Necmettina Erbakana (1926–2011) nazywanego dyżurnym islamistą kraju[1]. W grudniu 1997 roku podczas jednego z wieców Partii Dobrobytu (tur. Refah Partisi, RP), wyrecytował fragment wiersza:  

Minarety są naszymi bagnetami, ich kopuły hełmami,

Meczety koszarami, a wierzący żołnierzami[2],

Wygłoszony wiersz został uznany za uderzający w laickość państwa, a Erdoğanowi postawiono zarzuty podżegania do przemocy i nienawiści na tle religijnym. W konsekwencji tego, mer został aresztowany i skazany (6 listopada 1998 roku) na 10 miesięcy pozbawienia wolności (odsiedział 4 miesiące) oraz dostał zakaz działalności politycznej co uniemożliwiło mu wystartowanie w kolejnych wyborach parlamentarnych. 3 listopada 2002 roku odbyły się wybory do Wielkiego Zgromadzenia Narodowego Turcji (tur. Türkiye Büyük Millet Meclisi, TBMM), Partia Sprawiedliwości i Rozwoju (tur. Adalet ve Kalkınma Partisi – AKP) zdobyła 34,29 % głosów i możliwość samodzielnego rządzenia[3]. Stanowisko premiera objął Abdullah Gül, ponieważ Erdoğan w dalszym ciągu objęty był zakazem sprawowania funkcji publicznych. Ugrupowanie rządzące zmieniło obowiązujące przepisy, co doprowadziło do zniesienia nałożonego na  przewodniczącego zakazu. W przeprowadzonych 14 marca 2003 roku wyborach uzupełniających[4], Erdoğan został wybrany na posła do parlamentu, a następnie objął stanowisko premiera.

Modlitwa Żołnierza czy Armia Boga?

            W wielu artykułach pojawia się stwierdzenie, że wygłoszony fragment wiersza jest autorstwa tureckiego poety Ziyi Gökalpa. Taką informację można znaleźć w niektórych książkowych biogramach prezydenta. W ramach przykładu można wymienić książkę z 2017 roku o wymownym tytule Erdoğanofobia[5], czy biografię prezydenta z 2011[6]. Są one dowodem na to, że pomimo upływu lat wielu autorów nie zweryfikowało informacji. Co ciekawe w oficjalnej nocie biograficznej Recepa Tayyipa Erdoğana, która znajduję się na stronie Pałacu Prezydenckiego nie ma podanego autora wiersza[7]. Ta praktyka zmieniała się jednak przez lata. Obrońcy Recepa Tayyipa Erdoğana powoływali się w sądzie na wiersz Gökalpa uzasadniając, że niezgodny z prawem nie może być wiersz dopuszczony do obiegu przez państwo. W późniejszym okresie, podczas jednego z przemówień w parlamencie (w 2011 roku), ówczesny premier zapowiedział, że po raz „drugi przytoczy wiersz Ziyi Gökalpa”, po czym powtórzył fragment przytoczony w 1997 roku[8].  Kolejny raz Erdoğan wyrecytował ten wiersz już jako prezydent w 2015 roku, wtedy jednak nie zaznaczył kogo wiersz recytuje. Pomimo tego portale, które umieściły nagranie z przemówieniem na swoich stronach zawarły błędną informację o autorstwie Gökalpa[9].

            W tym momencie warto w kilku słowach wyjaśnić kim był Ziya Gökalp, bo bez tej informacji ciężko zrozumieć wagę pomyłki jaka została popełniona. Ziya Gökalp żyjący w latach 1876–1924, uważany jest za twórcę tureckiego nacjonalizmu. Jego poglądy wywarły duży wpływ zarówno na Komitet Jedności i Postępu, jak i na twórcę Republiki Turcji Mustafę Kemala. To właśnie wpływ poglądów Gökalpa na kemalizm jest bardzo ważny w kontekście wyrecytowanego fragmentu i jego społecznego odbioru. Bo jakże można byłoby karać kogoś, kto powołuje się na słowa napisane przez osobę tak ważną dla „Nowej Turcji”.

            Fragment o minaretach i meczetach miał być częścią wiersza Modlitwa Żołnierza (tur. Asker Duasi), który został opublikowany w czasie I wojny światowej najpierw w czasopiśmie Halka Doğru, a później w tomiku Kızıl Elma (Czerwone Jabłko)[10]. Problem polega jednak na tym, że mimo tego, iż wiersz Modlitwa Żołnierza jest częścią twórczości Gökalpa to wyrecytowany przez ówczesnego mera Stambułu fragment nie jest jego częścią. Gazeta Hürriyet kilkukrotnie zwracała uwagę na pomyłkę, pierwszy raz jeszcze w 1999 roku. Później w 2002 pojawiło się kilka artykułów Murada Bardakçıego mówiących o tym, że wymieniona strofa nie jest częścią wiersza Gökalpa i została „doklejona” podczas procesu, w którym prawnicy bronili Erdoğana powołując się na twórczość tego poety[11].

Na łamach tej samej gazety 23 września 2002 roku został opublikowany artykuł, który w końcu wyjaśnia do kogo należy fragment wiersza: Minarety są naszymi bagnetami, ich kopuły hełmami, meczety koszarami, a wierzący żołnierzami. Poszukiwany pisarz nazywa się

Cevat Örnek. Wyżej wymienione wersy składają się na pierwszą strofę wiersza Armia Boga (tur. İlahi Ordu), który znajduje się w tomiku Yedi Dağın Çiçeği[12].

            W tym kontekście dużo ciekawszy od samej pomyłki jest sam fakt jej uporczywego powtarzania. Pomimo tego, że opublikowano artykuły, które korygują błąd, to w dalszym ciągu informacja, że Recep Tayyip Erdoğan wygłosił w 1997 roku fragment wiersza tureckiego poety Ziyi Gökalpa powtarzana jest w książkach oraz prasie. Może niniejszy artykuł przyczyni się do skorygowania tego stwierdzenia, przynajmniej w polskich mediach. Tym bardziej, że najprawdopodobniej, w kontekście zaplanowanych na 24 czerwca 2018 roku przyśpieszonych wyborów prezydenckich niejednokrotnie będą publikowane kolejne artykuły dotyczące prezydenta Erdoğana, bezsprzecznie najsilniejszego gracza na obecnej, tureckiej scenie politycznej.

            Konkludując, trudno nie odnieść wrażenia, że powołanie się na twórczość tak ważnego dla współczesnej Turcji poety, prawnicy Recepa Tayyipa Erdoğana chcieli uzasadnić uniewinnienie swojego klienta. Warto jednak zauważyć, że od kilku lat sam prezydent nie powiela już błędnej informacji o autorstwie Gökalpa, zaś sama błędna informacja zniknęła z not bibliograficznych… Jeśli sam prezydent zdał sobie sprawę z pomyłki jaką popełnił, to nie ma już żadnego powodu, żeby tureccy dziennikarze i ich zagraniczni koledzy bezrefleksyjnie ją powtarzali...

Autor: Karolina Wanda Olszowska 

[1] H. B. Türk, Muktedir. Türk Sağ Geleneği ve Recep Tayyip Erdoğan, İstanbul 2018, s. 161.

[2] Minareler süngü, kubbeler miğfer,

Camiler kışlamız, müminler asker, (tł. K. W. Olszowska) Başbakan Erdoğan'ın Siirt'te Okuduğu Şiir – 1997, https://www.youtube.com/watch?v=2drsdVS0r0A [dostęp: 1.05.2018].

[3] T.C. Yüksek Seçim Kurulu, 22. Dönem Milletvekili Genel Seçimi, http://www.ysk.gov.tr/doc/dosyalar/docs/2002MilletvekiliSecimi/gumrukharic/gumrukharic.pdf [dostęp: 26.04.2018].

[4] R. Çakır, F. Çalmuk, Recep Tayyip Erdoğan: Bir Dönüşün Öyküsü, İsanbul 2001, s. 188–189.

[5] A. Özkan, Erdoğanafobi Siyasette Erdoğan Korkusu, İstanbul 2017, s. 78–79.

[6] H. Besli, Ö. Özbay, R. Tayyip Erdoğan bir Liderin Doğuşu, İstanbul 2010, s. 203–204.

[7] Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı,  Recep Tayyip Erdoğan Biyografi, https://www.tccb.gov.tr/receptayyiperdogan/biyografi/ [dostęp: 17.04.2018].

[8] Recep Tayip Erdoğan'ın okuduğu yasaklı şiir Mehmet Ali Birand anlatıyor, https://www.youtube.com/watch?v=LnHEkFKe52U [dostęp: 1.05.2018].

[9] Erdoğan Ziya Gökalp'in şiirini bir kez daha okudu, http://www.haber7.com/siyaset/haber/1359114-erdogan-ziya-gokalpin-siirini-bir-kez-daha-okudu [dostęp: 1.05.2018].

[10] Z. Gökalp, Kızıl Elma, İstanbul 2017, s. 102–103.

[11] M. Bardakçı, Şiiri böyle montajlamışlar, http://www.hurriyet.com.tr/siiri-boyle-montajlamislar-99109 [dostęp: 1.05.2018].

[12] C. Örnek, Yedi Dağın Çiçeği, Ankara 1966, s. 8.

Zapraszamy serdecznie do zapozania się z najnowszym biuletynem Grupy Regionalnej Ameryka Południowa, prowadzonej pod koordynatorstwem Piotra Rumana z Przedstawicielstwa Regionalnego w Krakowie. 

Życzymy przyjemnej lektury!

Erdoğan przyśpiesza wybory i przedłuża stan wyjątkowy. Korespondencja ze Stambułu

Choć decyzji o przyśpieszeniu łączonych wyborów prezydenckich i parlamentarnych spodziewano się od kilku miesięcy, prezydent Turcji Recep Tayyip Erdoğan znów wszystkich zaskoczył. Turcy pójdą do urn nie w listopadzie 2019 r., a już za 9 tygodni – 24 czerwca – co prasa nazwała „wyścigiem” w tempie „odrzutowca”, a opozycja – dowodem na „panikę” Erdoğana.

Jeszcze kilka dni wcześniej prowadzący od miesięcy nieoficjalną kampanię Erdoğan zarzekał się, że nie ma o tym mowy. Tymczasem zaledwie dzień po sugestii lidera Partii Ruchu Nacjonalistycznego (MHP) Devleta Bahçelego – sojusznika prezydenta – by przyśpieszyć wybory, został on zaproszony przez głowę państwa i jednocześnie szefa Partii Sprawiedliwości i Rozwoju (AKP/AK Parti) na rozmowę. Zdjęcie uścisku dłoni obu polityków w prezydenckim pałacu Ak Saray (tur. „Biały Pałac”, zbieżność z AK Parti nieprzypadkowa) z 18 kwietnia obiegło pierwsze strony większości tureckich gazet.

Powody „rajdu” po fotel prezydencki

Większość analityków prognozujących scenariusz przedterminowych wyborów wskazywało raczej 15 lipca br., czyli drugą rocznicę nieudanego puczu wojskowego, który miał obalić rządy AKP. Byłoby to symboliczne przejście w kierunku Nowej Turcji z systemem prezydenckim, ugruntowującym rolę Erdoğana jako niekwestionowanego lidera narodu. Można dostrzec co najmniej kilka istotnych – choć nie przedstawionych wprost opinii publicznej – powodów pośpiechu.

• Przede wszystkim są to czynniki ekonomiczne. Choć rząd może pochwalić się wzrostem gospodarczym w ostatnim roku na poziomie 7,4%, nie ma to przełożenia na poziom życia obywateli. Ceny podstawowych produktów i opłat rosną (inflacja ponad 10%), a notowania tureckiej liry na rynkach walut spadają w rekordowym tempie – tylko w ciągu 4 lat prezydentury Erdoğana jest to utrata wartości w stosunku do euro i dolara o ponad 40%. Nic nie wskazuje, by szybko miało się to zmienić i rząd zdał sobie sprawę, że przy pesymistycznych prognozach gospodarczych na przyszłość nie utrzyma obecnego poparcia przez 17 miesięcy.
• Opada ferwor po zwycięstwie w operacji „Gałązka oliwna”. Choć prezydent zarzekał się, że zniszczy w całości kurdyjską autonomię w Syrii przy tureckiej granicy, jest to mało prawdopodobne, gdyż wiązałoby się to z konfrontację z wspierającymi Kurdów Amerykanami. Przyszedł czas na żmudną dyplomację, która nie rozemocjonuje już i nie przyciągnie do AKP nowego elektoratu.
• Przedłużanie sojuszu z nacjonalistami z MHP z jednej strony zniechęciłoby do AKP popierających ją jeszcze konserwatywnych, religijnych Kurdów, a z drugiej oznaczałoby konieczność pójścia na dalsze ustępstwa wobec koalicjanta.
• Bahçeli chce uniknąć potencjalnych wpadek w oczekiwaniu na wybory, co mogłoby spowodować odpływ elektoratu MHP, zwłaszcza do innego nacjonalistycznego ugrupowania „Dobra Partia” (İyi Parti)[1]. MHP przystała do sojuszu z AKP z obawy o przetrwanie w ogóle, gdyż nawet dla niej ustalony jeszcze w 1983 r. 10-procentowy próg wyborczy – najwyższy na świecie – mógłby być zabójczy w wyborach parlamentarnych. Wejście w koalicję pozwoli ominąć to ograniczenie i zapewni reprezentację MHP w parlamencie, lecz w zamian nie wystawi ona swojego kandydata w wyborach prezydenckich[2].

Bezradność opozycji

Przedterminowych wyborów spodziewała się Meral Akşener – liderka „Dobrej Partii” – która niespełna pół roku temu oddzieliła się od MHP, mającej do tej pory monopol na nastroje nacjonalistyczne. Nie było jej zgody na poparcie Bahçelego dla Erdoğana w kwestii zmian ustrojowych. Akşener jako jedyna spośród opozycji wydaje się być przygotowana do walki o fotel prezydencki. Reszta ugrupowań, idąc za tureckim przysłowiem, błądzi „niczym kurczak z odciętą głową”.

Największym ugrupowaniem opozycyjnym pozostają kemaliści wierni laickości państwa, tj. Republikańska Partia Ludowa (CHP). Mimo buńczucznych zapowiedzi, że „2018 będzie rokiem demokracji”, gdyż „koniec reżimu jednego człowieka został dostrzeżony”, wciąż nie ogłoszono jej oficjalnego kandydata, choć dwoje członków – Öztürk Yılmaz i Didem Engin – wyrwało się przed szereg jeszcze przed kongresem partii.

Naturalną opcją dla CHP jest jej lider – Kemal Kılıçdaroğlu. W ubiegłym roku, w odpowiedzi na kontrowersyjny wyrok 25 lat więzienia dla jednego z parlamentarzystów,  poprowadził on dość udany 25-dniowy ponadpartyjny „Marsz sprawiedliwości” z Ankary do Stambułu. Zdołał wówczas przyciągnąć różne środowiska przeciwne prezydentowi i proponowanym przez niego zmianom ustrojowym, w tym licznych dziennikarzy.

Jednak nawet „maszerujący Kemal” w pojedynkę nie może zagrozić obecnemu prezydentowi i AKP, a wejście w przedwyborczy sojusz będzie dla CHP niezwykle karkołomne. Republikanie musieliby połączyć siły z albo nacjonalistami z „Dobrej Partii”, albo z islamistami z „Partii Szczęścia” (Saadet Partisi – ideologiczne początki AKP), albo ze skupioną na kwestii Kurdów Ludową Partią Demokratyczną (HDP) – co dla kemalistów będzie szczególnie trudne, gdyż Kılıçdaroğlu poparł walkę z Kurdami w Syrii. Kurdyjska HDP nie stanowi zagrożenia dla Erdoğana w wyborach prezydenckich, może jednak ponownie wejść do parlamentu jako trzecia siła.

Ciekawym dystraktorem elektoratu AKP mógłby stać się Abdullah Gül – niegdyś człowiek Erdoğana, prezydent w latach 2007-2014, który później rozstał się z partią (nie mylić z Fethullahem Gülenem, obwinianym o pucz wojskowy). Gül powszechnie uchodzi za polityka bardziej umiarkowanego, światowego i świetnie wykształconego – o jego potencjalnej kandydaturze wspominała „Partia Szczęścia” – o ile wyrazi on taką wolę.

Póki co, AKP jest jednak pewna zwycięstwa twierdząc, że nie ma z kim przegrać – według słów wicepremiera Bekira Bozdağa „opozycja została złapana na deszczu bez parasola[3]”.

Poprawki do konstytucji – co się zmieni?

Wybory usankcjonują dominującą rolę prezydenta dzięki 18 poprawkom do konstytucji zatwierdzonym w kontrowersyjnym referendum rok temu – 16 kwietnia 2017 r. Plebiscyt mocno spolaryzował społeczeństwo, a opozycja zarzuciła władzy sfałszowanie wyników. Warto dodać, że kampania „na TAK” w dobie stanu wyjątkowego była szczególnie brutalna – przeciwników politycznych rząd zrównywał z „puczystami” lub „terrorystami”.

Obóz zmian ostatecznie osiągnął nieznaczną przewagę (51,4%), ale zakwestionowano ważność nawet 1,5 mln nieostemplowanych kart użytych w głosowaniu. Ostatecznie zarzuty oddaliła Najwyższa Komisja Wyborcza – organ już wówczas mocno upolityczniony – lecz do dziś nad rządem ciąży podejrzenie oszustwa[4].

Według nowych przepisów zlikwidowany zostanie urząd premiera, a jego rolę przejmie prezydent – jednocześnie głowa państwa. To on dobierze sobie – bez wymogu wotum zaufania – gabinet ministrów, którzy nie będą mogli być jednocześnie posłami. Prezydent będzie mógł także, z pewnymi wyjątkami, wydawać dekrety z mocą ustawy bez autoryzacji parlamentu. W warunkach mianowania rządu spoza izby, jej rola sprowadzona zostanie zatem w zasadzie do każdorazowego tworzenia doraźnych koalicji przy konkretnych projektach ustaw.

Znacznie ograniczona zostanie możliwość kontroli parlamentu nad rządem i prezydentem, gabinet bowiem nie będzie już przed nim odpowiedzialny. Procedura impeachmentu będzie mogła być zainicjowana przez 50%, a skierowana do rozpatrzenia przez sąd dopiero przy poparciu 60% posłów. To nie parlament podejmie ostateczną decyzję o odwołaniu prezydenta, lecz Trybunał Konstytucyjny – którego 12 z 15 członków będzie mianowanych przez… prezydenta.

Po zmianach pełnia władzy głowy państwa nie będzie jednak tak oczywista, jak mogłoby się wydawać. Do tego mimo wszystko potrzebne jest „podwójne” zwycięstwo, tj. także większość parlamentarna. Szczegółowo opisał to Alan Makovsky, od wielu lat obserwujący turecką scenę polityczną[5].

Parlament będzie miał np. niemal wyłączną inicjatywę ustawodawczą w pewnych kwestiach, zwłaszcza w ustalaniu budżetu, jak również przy normach prawa karnego, deklaracji wojny czy zezwoleniu na pobyt wojsk obcych państw na terenie Turcji. Parlamentarna legislatywa – zawetowana przez prezydenta – jego sprzeciw będzie mogła obalić przy bezwzględnej większości 301/600 posłów.

Rola parlamentu ulegnie nawet wzmocnieniu – w sytuacji stanu wyjątkowego. Jego wprowadzenie przez prezydenta wciąż będzie wymagało autoryzacji izby, podobnie jak każdy prezydencki dekret wydany w takich okolicznościach – w przeciwnym razie straci on moc po trzech miesiącach. Obecnie Erdoğan nadużywa przywileju wydawania dekretów, a zdominowany przez AKP parlament oczywiście nie protestuje. Stąd „na ostatniej prostej” stan wyjątkowy przedłużono po raz siódmy.

Interesującą kwestią będzie sposób rozpisywania przedterminowych wyborów. Prezydent oczywiście będzie mógł w dowolnej chwili rozwiązać nieposłuszny parlament dekretem, jednak wcale nie musi mu się to opłacać. Oznaczałoby to bowiem skrócenie również i jego 5-letniej kadencji – odtąd bowiem wybory parlamentarne i prezydenckie zawsze mają odbywać się jednocześnie. A ilość kadencji będzie ograniczona do dwóch – z pominięciem bieżącej, co oznacza, że Erdoğan może rządzić maksymalnie do 2028 r.

Prognozy – czy ktoś może mu przeszkodzić?

Ostatnie lata pozwalały obserwować, jak Erdoğan konsekwentnie dąży do budowy Nowej Turcji jako osobistego projektu zarządzanego (jego) silną ręką. Populistyczna polityka uzupełniona osmańskimi sentymentami, ale i sprawne lawirowanie między UE, NATO a Rosją i krajami Bliskiego Wschodu pozwoliły mu zdobyć zaufanie zarówno elektoratu konserwatywnego religijnie, jak i nacjonalistycznego, a nawet proeuropejskiego. Stopniowo tworzył nowy system prezydencki dla siebie i wydawał się pewnie kroczyć po przedłużenie prezydentury.

Jest niemal pewne, że tak się stanie za niespełna dwa miesiące. By odnieść sukces, ma wszelkie narzędzia – możliwe będą manipulacje przy wyborach (stan wyjątkowy), część opozycji siedzi w więzieniu (HDP), a kluczowe media już zostały przejęte przez państwo. Jednak Erdoğan będzie mógł ogłosić triumf tylko, jeśli „wygra wszystko” – prezydenturę i większość AKP w parlamencie. A skoro był zmuszony przyśpieszyć wybory – oznacza to, że sam ma obawy. By zachować balans, tureccy wyborcy mogą zagłosować na Erdoğana, ale nie na AKP – jak w 1999 r., gdy wyniki jednoczesnych wyborów (wówczas parlamentarnych i samorządowych) wykazały sporą rozbieżność.

Jeden głos rozsądku, choć mocno spóźniony, pojawił się zatem w obozie opozycji. Kılıçdaroğlu zasugerował, by każda z partii opozycyjnych wystawiła do wyborów prezydenckich swojego kandydata, co miałoby rozbić elektorat AKP na pomniejsze ugrupowania, a następnie zgodnie poparła tego, który wejdzie z Erdoğanem do drugiej tury. Będzie jednak niezwykle trudno pogodzić interesy laickich republikanów, prawicowych nacjonalistów, kurdyjskiej lewicy i islamistów.

(FMM)

[1] https://www.al-monitor.com/pulse/originals/2018/04/turkey-why-erdogan-could-push-for-early-elections.html

[2] http://www.hurriyetdailynews.com/opinion/murat-yetkin/nationalist-party-takes-turkey-to-snap-elections-once-again-130543

[3] http://www.hurriyetdailynews.com/akp-confident-erdogan-will-win-presidency-in-first-election-round-on-june-24-130560

[4] https://www.osw.waw.pl/pl/publikacje/komentarze-osw/2017-04-28/referendum-konstytucyjne-kolejny-krok-w-strone-nowej-turcji

[5] https://www.americanprogress.org/issues/security/reports/2017/12/19/444281/turkeys-parliament/

Jugendbegegnung des deutschen Bundestagesanlässlich des GedenktagesfürdieOpfer des Nationalsozialismus to coroczna młodzieżowa konferencja poświęcona historii Holokaustuorganizowana przez Bundestag, w której miałem okazję uczestniczyć jako reprezentant Forum Młodych Dyplomatów. W tym roku miałaona miejsce w dniach 27-31.01., a jej tematprzewodni brzmiał: „WiderstandausGewissensgründen” („Opór z powodów moralnych”).

Tegoroczna edycja Jugendbegegnung rozpoczęła się w Dachau. Pierwszy dzień to oczywiście kwestie organizacyjne, przydział do grup w ramach, których później współpracowaliśmy oraz wykład wprowadzający do tematyki spotkania. Wydarzenie na szczęście szybko zaczęło nabierać tempa. Drugiego dnia rozpoczęły się debaty i warsztaty podczas, których dyskutowaliśmy o życiorysach młodych działaczy antyhitlerowskich, celach jakie chcieli osiągnąć, wpływie jaki na nich wywarły filozofia i literatura oraz o ich prześladowaniach, procesach i śmierci. Dyskusje te toczyliśmy na Uniwersytecie Ludwiga Maksymiliana w Monachium, gdzie działała słynna grupa „Biała Róża” ( Weiβe Rose). Łatwo się zatem domyślić, iż obowiązkowym punktem programu było także zwiedzanie gmachu uniwersytetu, który zrobił na mnie jak najbardziej pozytywne wrażenie. Wszystko to sprawiło, iż „monachijska część” konferencji miała wyjątkowy charakter.Kluczowym punktem trzeciego dnia była historia obozu koncentracyjnego w Dachau oraz jego więźniów. W czasie zwiedzania muzeum obozu dowiedziałem się, iż istnieją dwie szkoły opowiadania historii Holokaustu: polska i niemiecka. Pierwsza koncentruje się na emocjach, gdyż w ten sposób przewodnik stara się uzmysłowić słuchaczom jak bardzo cierpieli ludzie w obozach koncentracyjnych. Natomiast w myśl drugiej należy skupić się na przekazaniu wiedzy niezbędnej do zrozumienia tamtych wydarzeń, aby zachęcić zwiedzających do pogłębienia tego tematu. Biorąc pod uwagę cele szkoły niemieckiej muszę przyznać, że chyba zostały one w moim przypadku zrealizowane.Zwiedzając obóz nie byliśmy epatowani okrucieństwem oprawców, nie słuchaliśmy zbyt wielu historii o osobistych dramatach więźniów, ale przekazano nam mnóstwo wiedzy. Natomiast osobiste zwierzenia pozostawiono świadkom tamtych wydarzeń. Dlatego na zakończenie tamtego dnia uczestniczyliśmy w spotkaniu z WolodymeremDschelali – więźniem obozu w Dachau, robotnikiem przymusowym, poetą z pasji, który po wojnie został muzykiem. Opowiadał nam o tym, że był członkiem ruchu oporu, brał udział w akcjach dywersyjnych, przemycał do obozu informacje i lekarstwa, przeplatając swą opowieść co jakiś czas żartem. Po swojej ucieczce z Dachau wrócił do ZSRR, gdzie był prześladowany i traktowany w podejrzliwy sposób gdyż wrócił z Zachodu. Tym niemniej taki człowiek jak on potrafi po tak wielu przejściach na sam koniec swojego wywodu powiedzieć z uśmiechem na ustach, że tą historią nie należy się tak przejmować, gdyż najważniejsze jest to żeby to się nie powtórzyło. Co więcej, w bardzo podobnej atmosferze przebiegało spotkanie z Przewodniczącym Bundestagu Wolfgangiem Schäuble oraz Anitą i Renate Lasker, które odbyło się ostatniego dnia konferencji ( 31.01.2018.) w Bundestagu. Wszyscy byliśmy pod wrażeniem tego, że ludzie mający za sobą tak tragiczną historię potrafią o tym bez żadnego patosu a przy tym z dystansem i humorem porozmawiać z młodzieżą. Równie wspaniałe były także treść i oprawa Gedenkstunde, czyli wydarzenia mającego na celu upamiętnienie ofiar narodowego socjalizmu, którego odbyło się w sali plenarnej Bundestagu. Przemówienia wygłosili wtedy WolfgangSchäuble i Anita Lasker.

Jugendbegegnung to jednak nie tylko debaty, warsztaty, nauka niemieckiego i miłe wspomnienia z tym związane, ale także rozmowy kuluarowe i mniej optymistyczne refleksje na przyszłość. Pomiędzy panelami dyskusyjnymi oraz wieczorami po zajęciach często rozmawialiśmy o sytuacji w Europie, Niemczech i na świecie.Można było wtedy usłyszeć, że sukces wyborczy AfD niepokoi wielu Niemców. W czasie prelekcji niejednokrotnie określano tę partię jako skrajnie prawicową i nieobliczalnąoraz wskazywano na to jak niebezpieczny jest prawicowy populizm dla wartości europejskich. Za przykład podano niedawno uchwaloneprawo w Bawarii na mocy, któregotymczasowe aresztowanie na okres do 3 miesięcy jest dopuszczalne na podstawie samego podejrzenia o terroryzm. Często podkreślano także uniwersalizm praw człowieka, a uchodźców porównywano do Żydów w okresie Holocaustu. Robili to zarówno uczestnicy ( spośród których część jest zaangażowana w pomoc uchodźcom), ale także paneliści w tym m.in. Wolfgang Schäuble i Anita Lasker. Jednakże obok wrażliwości wobec imigrantów i uchodźców pojawiły się także pytania o zagrożenia jakie niesie ze sobą migracja, o to jak pogodzić otwartość na obcych z ideą państwa prawa. Niektórzyuczestnicy mówili także o fali nacjonalizmu ogarniającej Polskę, Węgry czy Austrię.Można było odnieść wrażenie, że jest ona interpretowana przez nich jak preludium do dyktatury. Sam byłem także pytany o sytuację w Polsce, o poglądy polskich władz na integrację europejską czy nasz stosunek do Rosji. Nie było to dla mnie zdziwieniem, gdyż rzeczą naturalną jest, iż Niemcy chcą zrozumieć co się dzieje u ich sąsiada. W odpowiedzi nikogo nie oceniając, starałem się tłumaczyć istotę naszego sporu o reformę sądownictwa oraz perspektywę Jarosława Kaczyńskiego, która jest ściśle związana z historią Polski po II wojnie światowej. Objaśniałem także polski sceptycyzm odnośnie gazociągu północnego i budowy „europejskiego superpaństwa”. Budujące jest to, że chętnie słuchano moich wyjaśnień. Bardziej pesymistyczne natomiast, iż w wielu kwestiach widziałem rozbieżności pomiędzy polskim a niemieckim punktem widzenia.

Autor: Przemysław Matuszczak