HISZPANIA

Kilka tysięcy osób wzięło udział we wtorkowych (15.01.2019 r.) protestach w Sewilli, Madrycie, Barcelonie, Kadyksie i Maladze przeciw nowemu rządowi Andaluzji. W regionie tym po ponad trzydziestu latach sprawowania władzy partia PSOE premiera Pedro Sancheza straciła większość w
parlamencie regionalnym na rzecz koalicji PP i Ciudadanos z antyunijną oraz uważaną za skrajnie prawicową partią Vox. Stojący na czele nowo powstałego rządu Juan Manuel Moreno zapowiedział przemawiając w regionalnym parlamencie “poszukiwanie dialogu ze wszystkimi ugrupowaniami bez kordonów sanitarnych”. Moreno został zaprzysiężony na siódmego premiera Andaluzji w środę (16.01.2019). W skład jego rządu nie weszli politycy Vox, którzy wynegocjowali jednak m.in. utworzenie ministerstwa do spraw rodziny, dotacje dla rodzin oraz zaostrzenie przepisów imigracyjnych. Wśród postulatów Vox znalazło się także wydalenie z Hiszpanii 50 tysięcy przebywających w niej nielegalnie imigrantów oraz ograniczenie dotacji dla organizacji popierających ideologię gender oraz organizacji feministycznych. Właśnie te środowiska zorganizowały wtorkowe protesty. Jedną z organizatorek była ustępująca premier Andaluzji Susana Diaz, która zapowiedziała, że PSOE będzie dalej walczyć o prawa kobiet.

Według najnowszych danych Eurostatu bezrobocie wśród młodych Hiszpanów spadło w ciągu czterech lat z poziomu 57,9 proc. i wynosi dziś 29,4 proc. Jak wynika z badania, co drugi młody, hiszpański bezrobotny ukończył jedynie szkołę podstawową, zaś co piąty jest absolwentem wyższej uczelni. Według raportu przygotowanego przez Centrum Reina Sofia jedynie 7,6 proc. obywateli Hiszpanii między 20. a 30. rokiem życia jest w stanie uniezależnić się finansowo od rodziców, podczas gdy średnia europejska wynosi 30 proc. Zdaniem twórców raportu sytuacja ta przekłada się na zdecydowanie się przez Hiszpanów na pierwsze dziecko po 30. roku życia – najpóźniej spośród wszystkich Europejczyków.

Hiszpańska Komisja Pomocy Uchodźcom (CEAR) ogłosiła, że na hiszpańskie wybrzeże dotarło w 2018 r. 56 480 osób, zaś do wszystkich państw Unii Europejskiej 118 423, co oznacza, że Hiszpania stała się głównym kierunkiem migracji pozaeuropejskiej. Ponadto Komisja poinformowała, że w 2018 r. straciło życie 769 migrantów usiłujących dostać się do Hiszpanii. W 2017 r. do UE przybyło łącznie 172 301 imigrantów, 2016 r. 362 753, zaś w 2015 r. ponad milion. Według CEAR życie na Morzu Śródziemnym próbując dostać się do Europy straciło 2 241 imigrantów w 2018 r., 3 139 w 2017 r. 5 096 w 2016 i 3 771 w 2015.

NIEMCY

Minister Spraw Zagranicznych Heiko Maas ogłosił w czwartek, że Niemcy mają zamiar przystąpić do budowy Nord Stream 2, niezależnie od opinii międzynarodowej. Wspomniał bezpośrednio o groźbie nałożenia na Niemcy sankcji przez Stany Zjednoczone. Ambasador USA w Berlinie, Richard Grenell wysłał w ostatnią niedzielę do zachodnich koncernów realizujących projekt gazociągu Nord Stream 2 list z zapowiedzią objęcia ich amerykańskimi sankcjami, jeśli nie wycofają się z tego przedsięwzięcia. Peter Altmaier, Minister Gospodarki Niemiec podkreślał natomiast, że rząd niemiecki nie ma podstaw prawnych do ingerowania w budowę gazociągu.

Kanclerz Angela Merkel nalega na postawienie nacisku na zbrojenia. Jest to kolejny objaw pogłębiania współpracy Francja-Niemcy. Jest to wynikiem braku reakcji na apele Angeli Merkel o wyposażanie armii krajów unijnych, dlatego wynikiem współpracy z Francją, ogłoszonym na zjeździe CDU z Maklemburgii-Pomorza Przedniego ogłosiła, że kraje te zaczynają wspólny projekt budowy nowego myśliwca piątej generacji. Podczas przemowy nawiązała też do powszechnego problemu z eksportem uzbrojenia.

Unia Chrześcijańsko-Społeczna, CSU, od soboty ma nowego lidera. Podczas zjazdu w Monachium zastąpił on ustępującego ze stanowiska po 10 latach Horsta Seehofera. Został nim premier Bawarii Markus Soeder, jako dziewiąty szef partii.

Ruszyły poważne dyskusje na temat zaproponowanego przez Floriana Mausbacha projektu budowy pomnika zamordowanych Polaków w trakcie II wojny światowej. Miałby on zostać postawiony na Placu Askańskim, w centrum Berlina. Dyskusja dotyczy nie tylko tego czy i gdzie pomnik ma powstać, ale czy ma on dotyczyć tylko jednej grupy jaką są Polacy, ale także Rosjan, Białorusinów czy Ukraińców, który to pomysł jest forsowany przez partię Die Linke (Lewica).

WŁOCHY

W zeszłym tygodniu do Warszawy przyleciał włoski wicepremier i szef ministerstwa spraw wewnętrznych Matteo Salvini. Spotkał się ze swoim polskim odpowiednikiem – Joachimem Brudzińskim, ale także prezesem PiS – Jarosławem Kaczyńskim. Panowie rozmawiali o relacjach między państwami, możliwych przyszłych kierunkach rozwoju Unii Europejskiej, a także o planowanej przez Salviniego budowie koalicji prawicowej w Europarlamencie po majowych wyborach. Mimo zgrzytu na linii polityki migracyjnej oraz sympatii włoskiego polityka ku Rosji lider PiSu zdecydował się podjąć prezesa Ligi Północnej i rozpocząć rozmowy.

SZWECJA

Po ponad 131 dniach zaciętej debaty i negocjacji, 18 stycznia br., szwedzki Riksdag zatwierdził w głosowaniu wybór premiera na kolejną czteroletnią kadencję. Na stanowisku pozostanie piastujący dotychczas to stanowisko lider szwedzkich socjaldemokratów – Stefan Löfven. Szwecją po raz drugi z rzędu rządzić będzie mniejszościowy rząd Partii Robotniczej (szw. Socialdemokraterna) oraz Partii Ochrony Środowiska (szw. Miljöpartiet de gröna). Stało się to możliwe dzięki poparciu Partii Centrum (szw. Centerpartiet) oraz Liberałów (szw. Liberalerna), z którymi socjaldemokraci podpisali porozumienie. Na jego mocy nowy rząd ma prowadzić część prawicowej polityki gospodarczej, obniżając podatki oraz liberalizując rynek pracy. Pełny skład gabinetu poznamy, według zapowiedzi, poznamy w poniedziałek, 21 stycznia.

Nowemu-staremu premierowi gratulacje złożyli m.in. przewodniczący Rady Europejskiej – Donald Tusk oraz przewodniczący Komisji Europejskiej – Jean-Claude Juncker.

WIELKA BRYTANIA

Wtorek, 15 stycznia – Izba Gmin odrzuca projekt porozumienia z UE stosunkiem głosów 202 -432. Jest to największa pod względem liczby głosów przeciwnych (230) porażka rządu od 1924 roku. Premier May zapowiedziała międzypartyjne konsultacje ws. dalszych kroków. Jeremy Corbyn, lider opozycji, uzależnił swój udział od udzielenia zapewnienia przez premier, że nie dojdzie do Brexitu bez porozumienia.

Środa, 16 stycznia – Rząd Theresy May 19 głosami (325-306) wygrywa głosowanie ws. wniosku o wotum nieufności. Wniosek został złożony przez Jeremy’ego Corbyna w reakcji na odrzucenie przez Parlament porozumienia w sprawie Brexitu. Za udzieleniem wotum nieufności głosowały wszystkie partie opozycyjne oraz posłowie niezależni (z jednym wyjątkiem). Północnoirlandzka DPU poparła rząd.

Czwartek, 17 stycznia – 172 liderów brytyjskiego biznesu skierowało do liderów Partii Konserwatywnej i Partii Pracy list wzywający do organizacji ponownego referendum ws. członkostwa Wielkiej Brytanii w UE. List został opublikowany na łamach The Times.

Osobom zainteresowanym archeologią polecamy artykuł 'Ancient' Scottish stone circle was built in 1990s na stronie internetowej The Guardian:

https://www.theguardian.com/uk-news/2019/jan/21/ancient-scottish-stone-circle-was-built-in-1990s?fbclid=IwAR03wFQI8V9Ppb5shQwt7XqyOMnI-mpMLPmZwaoqBArwHgpfpDLYqyP_30U

***

WIELKA BRYTANIA

9 lutego: „The Times” ujawnia informacje o korzystaniu z usług prostytutek przez pracowników fundacji Oxfam na Haiti.

4 marca: Siergiej Skripal i jego córka Julia zostają otruci środkiem paraliżującym „Nowiczok”. Śledztwo identyfikuje dwóch podejrzanych, znanych pod nazwiskami Aleksander Pietrow i Rusłan Boszirow. Obie ofiary przeżyły zamach. Sprawców podejrzewa się o powiązania z GRU. W akcie protestu i solidarności UK i inne państwa wydaliły ponad 150 rosyjskich dyplomatów. W odpowiedzi Rosjanie wydalili ze swojego terytorium 23 brytyjskich dyplomatów.

19 marca: Channel 4 emituje program dokumentalny ujawniający nieetyczne praktyki zastosowane przez firmę Cambridge Analytica w kampanii „Leave EU’ oraz kampanii prezydenckiej Donalda Trumpa w celu wpłynięcia na wyniki referendum ws. Brexitu oraz wyborów prezydenckich w USA. Biura firmy zostają przeszukane na podstawie specjalnego nakazu sądowego, a rząd JKM żąda wyjaśnień do Marka Zuckerberga w związku z nielegalnym pozyskaniem przez Cambridge Analytica danych ok. 50 milionów użytkowników Facebooka. Z początkiem maja CA ogłasza bankructwo.

14 kwietnia: Wielka Brytania wraz z Francją i USA bombarduje rządowe bazy wojskowe w Syrii, w odpowiedzi na użycie przez rząd B. Al-Asada sarinu przeciwko ludności cywilnej w Ghouta.

20 kwietnia: Karol, książę Walii zastępuje królowa Elżbietę II jako głowa Brytyjskiej Wspólnoty Narodów.

23 kwietnia: narodziny syna księcia Williama i księżnej Catherine, Louisa Arthura Charlesa.

3 maja: wybory samorządowe w Wielkiej Brytanii. UKIP traci 123 mandaty, konserwatyści – 33. Partia Pracy i Liberalni Demokraci zyskują odpowiednio 77 i 75 radnych.

11 listopada: oficjalne obchody uroczystości zakończenia I Wojny Światowej.

14 listopada: Rząd przyjmuje porozumienie ws. Brexitu wynegocjowane przez Theresę May. W proteście rezygnację ze stanowisk składają m.in. sekretarz ds. Brexitu Dominic Raab i sekretarz ds. pracy i ubezpieczeń społecznych Esther McVey. Członkowie frakcji ERG rozpoczynają starania o wewnątrzpartyjne wotum nieufności wobec Theresy May. 25 listopada porozumienie akceptują przywódcy pozostałych państw UE, co zamyka 18-miesięczne negocjacje.

16 listopada: raport ONZ na temat ubóstwa w wielkiej Brytanii wskazuje na istotne niedociągnięcia, „bezduszne” podejście brytyjskiego rządu do ubogich oraz „katastrofalny” pod względem społecznym i ekonomicznym poziom ubóstwa wśród dzieci.

4 grudnia: rząd Theresy May jako pierwszy w historii tego kraju zostaje uznany winnym obrazy Parlamentu z powodu odmowy udostepnienia parlamentarzystom treści opinii prawnej Prokuratora Generalnego dot. wynegocjowanego porozumienia z UE ws. Brexitu. Opinia zostaje ostatecznie opublikowana 5 grudnia.

10 grudnia: Trybunał Sprawiedliwości UE orzeka, że UK może jednostronnie anulować procedurę Artykułu 50 Traktatu o Unii Europejskiej (wyjścia z Unii).

10 grudnia: Theresa May przesuwa termin głosowania parlamentarnego nad przyjęciem porozumienia. Nową datą głosowania staje się ostatecznie 14 stycznia 2019. Próby pozyskania przez premier nowych gwarancji dot. mechanizmu backstopu od UE i pozostałych 27 państw kończą się fiaskiem.

12 grudnia: złożenie 48 listów przeciwko premier May w komitecie 1922 Partii Konserwatywnej powoduje głosowanie ws. wotum nieufności wobec May jako przywódczyni Partii Konserwatywnej (wygrane przez May stosunkiem głosów 200-117).

17 grudnia: wniosek lidera Opozycji, Jeremy’ego Corbyna, o wotum nieufności wobec premier decyzją rządu nie zostaje poddany pod głosowanie – zgodnie z procedurą parlamentarną.

19-21 grudnia: raporty o obecności niezidentyfikowanych dronów na terenie lotniska powodują opóźnienia ponad 100 lotów i dotykają ponad 140 tysięcy pasażerów w okresie przedświątecznym. Para podejrzanych aresztowana 21 grudnia została zwolniona bez zarzutów dwa dni później. Nie ma jak dotąd informacji o kolejnych rezultatach śledztwa prowadzonego przez policję Sussex.

(przygotował: M. Lipiński)

SZWAJCARIA

W tym niewielkim kraju wiele rzeczy wydaje się być niesamowitych, w tym również system polityczny. Szwajcarzy, a dokładniej ich przedstawiciele w parlamencie, wybierają prezydenta na rok spośród 7 członków Szwajcarskiej Rady Federalnej. W 2018 roku prezydentem Szwajcarii był Alain Berset.

Wielu osobom pierwszym słowem, jakie przychodzi do głowy na myśl o tym państwie jest „referendum”. Szwajcarzy głosują często i chętnie. Również w rym roku mieli szansę wypowiedzieć się w wielu ważnych kwestiach. Pod koniec września kanton St Gallen opowiedział się za wprowadzeniem zakazu noszenia burek w miejscach publicznych i tym samym stał się drugim kantonem, w którym taki zakaz będzie obowiązywał. Najważniejsze referendum miało miejsce w grudniu. Szwajcarzy odpowiadali na pytanie czy chcą, aby prawo szwajcarskie miało wyższą moc niż ratyfikowane umowy i prawo międzynarodowe. W tym przypadku zdecydowana większość (2/3 głosujących) opowiedziała się przeciwko.

Szwajcaria, podobnie jak Unia Europejska, próbuje sobie radzić z Brexitem. Pod koniec roku padły deklaracje oraz rozpoczęły się przygotowania do negocjacji umów i porozumień z Wielką Brytanią.

(przygotowała: S. Stańska)

AUSTRIA

Rok 2018 w Austrii był pierwszym rokiem urzędowania nowego kanclerz Sebastiana Kurza (zaprzysiężony 18 grudnia 2017).

W drugiej połowie roku Austria objęła prezydencję w Radzie Unii Europejskiej.

We wrześniu miał miejsce nieformalny szczyt Unii Europejskiej w Salzburgu gdzie liderzy państw członkowskich zajmowali się głównie kryzysem migracyjnym oraz Brexitem. Jednym z postanowień szczytu jest praca nad utworzeniem Europejskiej Straży Granicznej, która miałaby patrolować zewnętrzne granice Unii Europejskiej niezależnie od państw członkowskich.

W październiku Premier zapowiedział, że Austria nie podpisze porozumienia dla bezpiecznej, uporządkowanej i regularnej migracji ONZ, ponieważ stanowi ono zagrożenie dla bezpieczeństwa kraju.

(przygotowała: S. Stańska)

FRANCJA

W styczniu przedstawiono projekt ustawy zmieniającej ilość okręgów wyborczych we Francji podczas wyborów do Parlamentu Europejskiego w 2019 roku. Ustawa została przegłosowana. Od zbliżających się wyborów V Republika wystąpi jako jeden okręg wyborczy. Każda z partii, czy formacji chcących wziąć udział w wyborach do PE będzie musiała przygotować jedną listę narodową, obowiązującą na całym terytorium Francji.

1 stycznia wprowadzono obowiązek utworzenia komitetu socjalnego i ekonomicznego w przedsiębiorstwach.

29 stycznia we Francji rozpoczęła się „afera Daval” – afera kryminalna związana ze śmiercią Alexi Daval.

1 lutego odbył się dzień protestu studentów, uczniów szkół średnich i nauczycieli przeciwko reformie szkolnictwa. Rząd zdecydował się wprowadzić egzaminy kwalifikujące na studia, jednak młodzi stanowczo się nie zgadzają, powtarzając, że matura jest wystarczającym testem sprawdzającym ich wiedzę. Uczelnia miałby wybrać sobie kandydatów, którzy najlepiej pasują do profilu studiów, ci co nie spełniają odpowiednich warunków mogliby chodzić na zajęcia przygotowawcze. Taka zmiana miałaby zmniejszyć ilość studentów nie kończących pierwszego roku studiów, która może wynosić nawet 60%.

20 lutego rozpoczęła się „Opération île morte” – trwający wiele tygodni strajk generalny w Mayotte przeciwko poczuciu niebezpieczeństwa i niekontrolowanej imigracji.

22 marca przypadła 50. rocznica pierwszych strajki studentów na Uniwersytecie w Nanterre, które następnie przerodziły się w ogólnokrajowe protesty w maju 1968r. Zdania na temat upamiętania tych wydarzeń są podzielone. Poprzedni prezydent Francois Holland wypowiadał się pochlebnie o dziedzictwie, jakie pozostało po majowych strajkach, gdyż to one wprowadziły potrzebne zmiany do francuskiej polityki. Natomiast Nicolas Sarkozy w 2007 roku stwierdził, iż protesty z roku 1968 wprowadziły relatywizm intelektualny i moralny oraz przetarły granice między tym co dobre, a tym co złe, tym samym obniżając poziom moralności w polityce. Emmanuel Macron jest pierwszym prezydentem, który nie przeżył tych wydarzeń, urodził się 1977 roku, 9 lat po maju 1968. Obecny prezydent wspomniał o historycznej rocznicy lecz szczególnie jej nie upamiętnił.

23 marca w miejscowościach Carcassonne i Trèbes doszło do ataku związanego z Państwem Islamskim terrorysty. W zamachu zginęło 5 osób łącznie z napastnikiem.

22 kwietnia odbyła się pierwsza tura wyborów terytorialnych na Polinezji Francuskiej.

W kwietniu i maju zorganizowano liczne manifestacje przeciwko prywatyzacji francuskiej kolei SNCF. Wstrzymano ruch pociągów przez kilka dni co całkowicie sparaliżowało duże miasta. Ostatecznie koleje nadal są państwowe, lecz debata na ten temat jeszcze w przyszłości powróci.

Od 8 do 19 maja trwał festiwal w Cannes. Złotą Palmę uzyskał film Shoplifters w reżyserii Hirokazu Kore-Eda, Grand Prix - BlackKlansman w reżyserii Spike’a Lee. Nagrodę Jury uzyskał film Capharnaüm w reżyserii Nadine Labaki. Specjalna Złota Palma trafiła do Jean-Luc Godarda za film Imagine Book. Statuetkę dla najlepszego aktora uzyskał Marcello Fonte za film Dogman w reżyserii Matteo Garrone’a. Za najlepszego reżysera uznano Pawła Pawlikowskiego za film Zimna Wojna. Statuetkę za najlepszy scenariusz dostała Alice Rohrwacher za film Lazzaro Felice oraz Nader Saeivar za film 3 Faces. Najlepszą aktorką została Samal Yeslyamova za film Ayka. Nagrodę Camera D’or dostał Lukas Dhont za film Girl.

W czerwcu we Francji, tak jak w większości państw Europy Zachodniej trwała walka z suszą.

14 czerwca rozpoczęły się Mistrzostwa Świata w piłce nożne w Rosji. Finał 15 lipca wygrała Francja.

1 lipca w Panteonie pochowano Simone Veil. Od lipca 1979 roku do stycznia roku 1982 była przewodniczącą pierwszego pochodzącego z wyborów powszechnych Parlamentu Europejskiego. W latach 1984–1989 przewodniczyła frakcji liberalnej w PE, Minister Zdrowia, Minister Stanu, Członkini Rady Konstytucyjnej.

W lipcu wyszła na jaw tak zwana afera Benalla. Dotyczy ona bliskiego współpracownika prezydenta Macrona – Alexandre Benalla, który wziął udział w marszu pierwszomajowym w Paryżu. Na nagraniu opublikowanym przez gazetę Le Monde widać jak napastuje on na ulicy jednego z uczestników. Le Monde znalazł nagrane w lipcu i od razu sprawa stała nabrała tempa. Okazało się, że wysocy urzędnicy L’Elysee oraz policja wiedzieli o całym zajściu, ale Pan Benalla nie został pociągnięty do odpowiedzialności za atak przemocy. Od 20 lipca współpracownik prezydenta został zwolniony, a następnie rozpoczęło się śledztwo. Śledztwo nie jest zakończona, nadal w mediach pojawiają się nowe informacje powiązane ze sprawą.

1 października zmarł piosenkarz Charles Aznavour.

2 października prezydent V Republiki zaakceptował rezygnację Gérard Collomb’a premiera spraw wewnętrznych. Prawdopodobnie, były minister, który wcześniej był burmistrzem Lyonu nie mógł się odnaleźć na sprawowanym stanowisku i miał odmienne punkty widzenia od Emmanuela Macrona.

Początek października charakteryzował się dość niestabilną sytuacją rządu. Dopiero, po dwóch tygodniach, 16 października Macron ogłosił nowy, pełny skład rządu.

11 listopada Francja świętowała koniec I wojny światowej. W całej Francji odbyło się wiele ceremonii upamiętniających to historyczne wydarzenie. Główna uroczystość miała miejsce w niedzielę, 11 listopada w Paryżu przy Łuku Tryumfalnym by zapalić znicz przy pomniku nieznanego żołnierza. W mediach rozbrzmiała dyskusja na temat dziedzictwa marszałka Petain’a. Jest on bohaterem spod Verdun, długo podziwiano jego talent i mądrość przywódcy. Jednak podpisał on kapitulację z Niemcami podczas II wojny światowej, co według niektórych znosi go z Panteonu francuskich bohaterów.

Od 11 do 13 listopada w miało miejsce paryskie forum dla pokoju-doroczna konferencja stanowiąca jedno z najważniejszych spotkań głów państw dotyczących kwestii ekologicznych.

Od 17 listopada rozpoczęła się we Francji fala protestów organizowana przez „żółte kamizelki”. Z początku protest dotyczył obniżki na cenę paliwa, które miało wzrosnąć od stycznia 2019r. Jednak im dłużej strajk się rozszerzał, tym więcej było żądań politycznych do elity rządzącej. 10 grudnia prezydent ogłosił telewizyjne przemówienie, w którym odniósł się do tych żądań, niektóre z nich już weszły w życie od 1 stycznia 2019 roku, jak chociażby zwiększona pensja minimalna 100 euro miesięcznie. Od początku protestów 10 osób zostało śmiertelnie rannych podczas protestów.

24 listopada odbył się marsz przeciwko przemocy wobec kobiet. W Paryżu zgromadziło się 12000 osób oraz setki w 15 innych miastach.

4 grudnia w Nowej Kaledonii odbyło się niepodległościowe referendum. Nowa Kaledonia to francuskie terytorium zamorskie. Podczas referendum należało odpowiedzieć na pytanie: czy chcesz, aby Nowa Kaledonia uzyskała pełną suwerenność i stała się niepodległa? Mieszkańcy Nowej Kaledonii opowiedzieli się przeciwko niepodległości wyspy – 56,40%. Frekwencja wyniosła 80,63%.

11 grudnia doszło do strzelaniny w centrum miasta w Strasburgu podczas jarmarku bożonarodzeniowego. Z pochodzenia Algierczyk, urodzony w Strasburgu 29-letni Chérif Chekatt, był sprawcą ataku. Do ataku przyznało się Państwo Islamskie, choć Minister Spraw Wewnętrznych Christophe Castaner zapewnił, że nie był on częścią siatki IS. Bilans: 5 osób zginęło (w tym Polak), a 11 zostało rannych.

(przygotowały: P. Brożyniak i W. Knowska)

SZWECJA

Na początku stycznia przy jednej ze stacji sztokholmskiego metra doszło do eksplozji. Dwie osoby trafiły do szpitala, jedna z nich zmarła. Eksplodował granat podniesiony z ziemi przez jednego z mężczyzn. Nie był to atak terrorystyczny.

30 stycznia brytyjski książę William oraz księżna Kate rozpoczęli dwudniową wizytę w Sztokholmie. Para książęca odwiedziła Muzeum Noblowskie, szpital Instytutu Karolinska, także centrum fotografii współczesnej (Muzeum Fotografii, szw. Fotografiska) w zabytkowym budynku dawnej komory celnej. Według komunikatu brytyjskiego dworu celem wizyty Williama oraz Kate w Skandynawii było „budowanie przyjaźni” oraz dobrych relacji między rodzinami królewskimi, a także mieszkańcami państw.

15 marca MSZ Korei Północnej Ri Jong Ho rozpoczął wizytę w Sztokholmie i spotkał się z MSZ Szwecji Margot Wallström. Według oficjalnych informacji szefowie resortów omawiali sytuację na Półwyspie Koreańskim i obustronne relacje, nieoficjalnie jednak spekulowano, że rozmowy dotyczyły zorganizowania ewentualnego spotkania Trump-Dzong Un w Szwecji, do czego jednak nie doszło.

W kwietniu Szefowa Akademii Szwedzkiej (instytucji przyznającej Literacką Nagrodę Nobla) podała się do dymisji. Miało to związek z krytyką, jaka spadała na Akademię za sposób postępowania wobec serii przecieków i afery seksualnej dotyczącej męża jednej z członkiń – miał on m.in. 12 lat temu napastować następczynię szwedzkiego tronu – księżną Wiktorię. W związku z tym w maju zapadła decyzja o nieprzyznawaniu Literackiej Nagrody Nobla w roku 2018. We wrześniu rozpoczął się proces głównego bohatera skandalu – Jean-Claude'a Arnaulta, który 1 października został skazany na dwa lata więzienia za gwałt.

20 kwietnia w stolicy Omanu zmarł nagle szwedzki muzyk Avicii (Tim Bergling). Fani DJa zbierali się na ulicach szwedzkich miast, by oddać mu hołd.

W maju do skrzynek pocztowych mieszkańców Szwecji trafiła broszura informacyjna Om krisen eller kriget kommer, która zawierała informacje dot. postępowania w przypadku kryzysu bądź wojny. Wywołała ona niepokój niektórych obywateli, zwłaszcza mieszkańców Gotlandii, na której ze względu na coraz częstszą obecność rosyjskich łodzi podwodnych, niedawno przywrócono bazę wojskową. Broszura miała na celu uświadomienie społeczeństwa w jakie przedmioty i zapasy każdy powinien być zaopatrzony i jak powinien postępować w sytuacji zagrożenia.

7 czerwca wyrok dożywotniego pozbawienia wolności za terroryzm usłyszał Uzbek Rachmat Akiłow, który 7 kwietnia 2017 roku dokonał zamachu w Sztokholmie. Taranował ciężarówką ludzi spacerujących po głównym deptaku w centrum miasta, zabił w ten sposób pięć osób. Akiłow w czasie procesu zeznawał, że na przeprowadzenie zamachu (który miał być zamachem samobójczym) dostał pozwolenie od „islamskiego kalifatu”. IS nigdy nie potwierdziło jednak tej wersji wydarzeń. Uzbeka uznano winnym pięciu zabójstw o charakterze terrorystycznym i 119 prób zabójstwa przechodniów. Po ewentualnym wcześniejszym wyjściu z więzienia skazany zostanie deportowany ze Szwecji i otrzyma dożywotni zakaz wjazdu na jej terytorium.

Także w czerwcu ochrzczona została księżniczka Adrianna Józefina Alicja – trzecie dziecko księżnej Magdaleny Bernadotte oraz Christophera O'Neilla. Dziewczynka urodziła się 9 marca i jest dziesiąta w kolejce do szwedzkiego tronu.

18 czerwca w strzelaninie w Malmö zmarły trzy osoby. Incydent nie miał związku z terroryzmem.

Czerwcowe upały zaskutkowały w lipcu falą pożarów. Płonęło ok. 25-30ha lasów. W gaszeniu ognia pomagały także zastępy z innych krajów, w tym polski konwój składający się z 44 wozów ratowniczogaśniczych i prawie 140 strażaków. Już na trasie przejazdu z przystani promowej do miejsca pożaru byli oni witani przez wdzięcznych za pomoc Szwedów. Sytuacja ustabilizowała się dopiero pod koniec miesiąca. 30 lipca niezapowiedzianą wizytę złożyła polskim strażakom księżna Wiktoria, następczyni tronu.

Również w lipcu świat dowiedział się o akcji szwedzkiej aktywistki Elin Ersson, która na pokładzie samolotu z Goeteborga do Stambułu odmówiła zajęcia miejsca, nim pokładu nie opuścił deportowany Afgańczyk. Pilot nakazał opuszczenie pokładu przez 50-letniego Afgańczyka, który miał zostać deportowany do kraju pochodzenia. W rzeczywistości akcja była zaplanowana wcześniej i miała zapobiec deportacji innego Afgańczyka, 26-letniego Ismalia Khawariego. Przed tym, jak doszło do deportacji Khawaiego, jego rodzina skontaktowała się z Ersson, prosząc o pomoc. Myśleli, że chłopak zostanie przetransportowany samolotem linii Turkish Airlines lecącym z Goeteborga do Stambułu. Aktywistka była więc przekonana, że znajduje się on na pokładzie. Okazało się jednak, że został on deportowany dopiero następnego dnia, rejsem ze Sztokholmu do Kabulu. Kobiecie grozi sześć miesięcy pozbawienia wolności. Mężczyzna, który opuścił pokład samolotu, ostatecznie również został deportowany.

W sierpniu Szwecja podpisała umowę w sprawie zakupu rakiet przeciwlotniczych Patriot od amerykańskiej firmy Raytheon.

W połowie sierpnia doszło do zatrzymania członka szwedzkiej neonazistowskiej partii Nordycki Ruch Oporu (NMR). Zarzucono mu planowanie zabójstwa dwóch dziennikarzy.

Grupy młodych ludzi podpaliły i zniszczyły około setki samochodów w Göteborgu i okolicznych miastach. Akcja była najprawdopodobniej wcześniej zaplanowana.

9 września odbyły się w Szwecji wybory parlamentarne. 7,2 miliona Szwedów wybierało 349 przedstawicieli do jednoizbowego Riksdagu. Żaden z dwóch największych bloków nie osiągnął jednak większości Na trzecim miejscu ze stosunkowo wynikiem uplasowała się nacjonalistyczna partia Sverige Demokraterna. Od września trwają negocjację, mające na celu utworzenie rządu. Powyborczy pat w Szwecji trwa nadal i coraz bardziej prawdopodobna staje się wizja wcześniejszych, wiosennych wyborów parlamentarnych, które miałyby pomóc w rozwiązaniu skomplikowanej sytuacji w szwedzkim parlamencie.

(przygotowała: K. Durma)

NIEMCY

Niemcy w 2018 roku były bardzo zaangażowane w ochronę środowiska. Fale protestów organizowane przez Partię Zielonych przeszły przez całe Niemcy by naciskać na Bundestag w celu zwiększenia nacisku na wykorzystywanie odnawialnych źródeł energii. Był to też dla kraju rekordowy rok pod względem ilości wyprodukowanego "ekoprądu".

Bez wątpienia największym wydarzeniem była rezygnacja Angeli Merkel ze sprawowania funkcji szefowej CDU. Merkel zapowiedziała, że po zakończeniu kadencji kanclerza Niemiec nie będzie startować w kolejnych wyborach, tym samym powoli szykując się na emeryturę. Podczas ostatniego kongresu CDU, któremu przewodniczyła na początku grudnia wybrano też nową szefową partii Annegret Kramp-Karrenbauer.

2019 rok Niemcy zaczynają już od objęcia funkcji członka niestałego Rady Bezpieczeństwa ONZ.

(przygotowała: J. Pietrasik)

WŁOCHY

Rok 2018 był we Włoszech rokiem zmian i zmagań z narastającymi problemami. Największym z nich w pierwszej połowie roku okazało się wyłonienie nowego rządu. Po marcowych wyborach parlamentarnych przez 3 miesiące panował impas i brak porozumienia między wybranymi partiami. Trudności polegały na niemożności stworzenia większości żadnego ugrupowania w parlamencie ani zawiązania koalicji ze względu na konflikty programowe i światopoglądowe. Ostatecznie w czerwcu na premiera zaprzysiężony został Giuseppe Conte, a w rządzie utworzono koalicję z Ligi Północny (prawica, zdobyła najwięcej głosów z centroprawicowej koalicji, której przewodniczył Berlusconi, jej kandydat na premiera Luigi di Maio został wicepremierem i szefem ministerstwa rozwoju gospodarczego, pracy i polityki społecznej) oraz z Ruchu Pięciu Gwiazd (antysystemowa partia, jej kandydat na premiera Matteo Salvini został wicepremierem i szefem MSW).

Nowo zaprzysiężony rząd od razu wprowadził zmiany min. w polityce migracyjnej kraju (odmówił przyjmowania kolejnych statków z migrantami, kierując je na Maltę, do Hiszpanii, Francji i innych krajów Unii), co wywołało konflikty dyplomatyczne i parę nieprzyjemnych sytuacji głównie z Francją. Regulację migracji choć prowadzoną kontrowersyjnymi środkami, można uznać za udaną gdyż wg raportów końcowo rocznych spadł napływ nowej ludności do Włoch.

W swoim expose nowy premier mówił także o walce z mafią i korupcją. W ubiegłym roku faktycznie dokonano wielu aresztowań i zatrzymań grup przestępczych działających na terenie Włoch, jednak padły też słowa oskarżające członków rządu na zamykanie oczu na obecność mafii na ich wiecach wyborczych.

Pojawił się też konflikt z Unią ws. uchwalenia budżetu na 2019 rok – Włochy nie chciały poprzeć budżetu uzgodnionego przez Unię, później Unia żądała poprawek w budżecie Włoch, jednak udało się osiągnąć porozumienie.

Italia wielokrotnie w ciągu roku sprzeciwiała się utrzymaniu sankcji wobec Rosji, twierdząc że to uderza przede wszystkim w Europejczyków. Stosunki włosko-rosyjskie uległy ociepleniu – Berlusconi był w Moskwie z okazji urodzin Putina, i zaprosił go do swojego kraju.

(przygotowała: D. Kucharska)

HISZPANIA

1 czerwca 2018 r. Kortezy, hiszpański parlament, przegłosowały wotum nieufności dla rządzącego od ponad sześciu lat Mariano Rajoya z centroprawicowej Partii Ludowej (PP). Jego miejsce zajął Pedro Sanchez, lider Hiszpańskiej Socjalistycznej Partii Robotniczej (PSOE), dysponującej zaledwie osiemdziesięcioma czterema mandatami w trzysta pięćdziesięcioosobowym Kongresie Deputowanych. Sanchez fotel premiera zawdzięcza poparciu socjaldemokratycznej partii Podemos oraz separatystycznych ugrupowań katalońskich i baskijskich, jednak nie zdecydował się na zawarcie jakichkolwiek koalicji między partyjnych tworząc rząd mniejszościowy, w którego siedemnastoosobowym składzie znalazło się jedenaście kobiet.

Rząd Mariano Rajoya upadł m.in. ze względu na kryzys kataloński spowodowany referendum niepodległościowym zorganizowanym przez Barcelonę 1 października 2017. Nieuznający referendum rząd hiszpański zdecydował się wówczas wysłać do Katalonii ponad pięć tysięcy funkcjonariuszy Policji Narodowej i Gwardii Cywilnej, którzy starli się z próbującymi wziąć udział w referendum Katalończykami. Mimo, że Rajoy przyjął stosunkowo umiarkowaną postawę względem Katalonii; nie podjął poważniejszych kroków mających na celu uniemożliwienie przeprowadzenia referendum, zwlekał z zawieszeniem autonomii regionu na podstawie art. 155 Konstytucji Hiszpanii, a gdy w końcu zdecydował się na ten krok nie objął kontrolą finansową proniepodległościowych mediów oraz nie wprowadził zmian w katalońskim systemie edukacji, do czego był uprawniony. Mimo to rząd Rajoya za sprawą wspomnianej interwencji policyjnej zaczął być postrzegany, jako zdecydowany a nawet brutalny. Krytykująca postawę Rajoya podczas kryzysu referendalnego Ciudadanos odniosła niespodziewany sukces w grudniowych wyborach regionalnych w Katalonii. W kolejnych sondażach Partia Ludowa cieszyła się coraz mniejszym poparciem. Gdy pod koniec maja 2018 r. zapadły wyroki w sprawach korupcyjnych skazujące prominentnych działaczy PP upadek Rajoya był już tylko kwestią czasu.

Sytuacja w samej Katalonii pozostaje wciąż napięta. Mimo wyraźnych prób złagodzenia konfliktu podejmowanych przez premiera Sancheza (m.in. wyjazdowe posiedzenie rządu w Barcelonie, cykliczne konsultacje z rządem Katalonii) w więzieniach wciąż pozostają liderzy nieudanego referendum niepodległościowego z 2017 r., co stanowi polityczne paliwo dla postulującej natychmiastową niepodległość Katalonii organizacji Rady Obrony Republiki (CDR).

Rok 2019 prawdopodobnie nie przyniesie odprężenia w sytuacji wewnętrznej Hiszpanii. Premier Sanchez musi zmierzyć się z odziedziczonymi po Rajoyu problemami dysponując przy tym zdecydowanie słabszym mandatem - Sanchez nie odniósł wyborczego zwycięstwa, zaś jego rząd mniejszościowy może upaść w każdej chwili na skutek dalszej polaryzacji politycznej między PSOE, Ciudadanos, lewicową partią Podemos a katalońskimi i baskijskimi ugrupowaniami niepodległościowymi. Co znaczące, rząd Sancheza, powstały na gruncie krytykowania Rajoya za zbyt twardą politykę względem dążących do niepodległości regionów jest dziś sam krytykowany przez ugrupowania, które 1 czerwca 2018 r. pomogły mu przejąć władzę, za zbyt spolegliwą politykę względem Katalonii i Kraju Basków. Co więcej, do wielkiej polityki wkroczyła uznawana za skrajnie prawicową partia Vox, która w grudniowych wyborach do regionalnego parlamentu Andaluzji uzyskała 12% poparcia, co pozbawiło rządzącą od 36 lat Andaluzją partię premiera Sancheza władzy w regionie. Antyestablishmentowa polityka Vox zmusza liczące się dziś na hiszpańskiej scenie politycznej partie do przeorganizowania swoich programów oraz dotychczasowych sympatii i antypatii politycznych przed zaplanowanymi na 2020 r. wyborami parlamentarnymi.

(przygotował: M. Łazor)

BELGIA

4 stycznia: Belgia oraz Holandia dokonały zmian w swoich granicach.

5 lutego: proces podejrzanego o udział w paryskich atakach terrorystycznych z 2015 rok, w których zginęło 130 osób, a setki były ranne, Salah Abdeslam ruszył w Belgii.

26 lutego: władze Brukseli planują wprowadzić darmowy transport publiczny w dni, w które zanieczyszczenie powietrza będzie wysokie. Według nowych przepisów zostanie również obniżona dozwolona prędkość w miastach oraz opalanie drewnem zostanie zakazane, by poprawić jakość powietrza w mieście.

6 marca: pierwszy wyrok zgodny z tzw. ”prawem seksizmu” dla Belga, który obraził policjantkę. Mężczyzna, który obraził słownie policjantkę został ukarany grzywną w wysokości 3,000€ zgodnie z prawem kryminalizującym seksizm w miejscach publicznych.

12 kwietnia: belgijska armia krytykowana za plan by tęskniący za domem kadeci spali w domach. „Nie idzie się na wojnę z ludźmi którzy tęsknią za mamą”- mówi szef stowarzyszenia weteranów.

29 maja: strzelanina w Belgii. Benjamin Herman zabił 3 osoby, w tym dwóch policjantów w Liège. Napastnikiem był więzień, który tego samego dnia opuścił więzienie. Tego samego dnia został zabity przez policję.

30 maja: Benjamin Herman zabił jedną osobę na dzień przed strzelaniną w Liège.

25 sierpnia: otwarcie muzeum Bruegela zablokowane przez belgijską biurokrację. Obchody 450. rocznicy śmierci XVI-wiecznego malarza zostały wstrzymane.

17 września: Belgia mogłaby zbudować wyspę z beczek z gazem trującym oraz broni zatopionej w jej wodach terytorialnych zatopionych w jej morzu terytorialnym w czasie I wojny światowej. Ich waga wynosi 35,000 ton.

21 września: brytyjscy szpiedzy dokonali szeregu włamań na serwery belgijskich firm telekomunikacyjnych oraz ministerstw. Raport przedstawiany przez belgijskich prokuratorów potwierdza zarzuty przedstawione przez Edwarda Snowdena.

15 października: ojciec piłkarza Vincenta Kompany'ego został wybrany jako pierwszy ciemnoskóry burmistrz w historii Belgii. Niegdysiejszy uchodźca z Demokratycznej Republiki Konga został burmistrzem Brukseli.

11 listopada: tysiące osób zgromadziło się w Ypres w rocznicę zakończenia I wojny światowej. Potomkowie żołnierzy z czasów I wojny światowej wzięli udział w ceremonii w Menin Gate.

27 listopada: w Belgii wszczęto pierwsze śledztwo kryminalne w sprawie eutanazji. Trzech doktorów jest podejrzanych o niewłaściwe przeprowadzenie eutanazji kobiety z autyzmem w 2010 roku.

30 listopada: belgijska policja użyła armatek wodnych wobec protestujących w strajku „żółtych kamizelek”, który z Francji dotarł do Belgii.

16 grudnia: anty-imigracyjne protest w Brukseli. Doszło do starć z policją. Około 5500 osób przybyło na organizowany przez belgijską prawicową partię Vlaams Belang. Przynajmniej 90 osób zostało aresztowanych przed siedzibami instytucji unijnych w Brukseli. Policja była zmuszona do użycia armatek wodnych przeciwko demonstrantom. Protesty zostały wywołane przez podpisanie w poprzednim tygodniu migracyjnej rezolucji NZ w Marrakeszu.

18 grudnia: belgijski premier Charles Michel podał się do dymisji po przegłosowanym przez partię socjalistyczną przy wsparciu zielonych, wotum nieufności dla rządu.

18 grudnia: makijażystka belgijskiej królowej została przesłuchana przez policję w sprawie kradzieży klejnotów koronnych Luksemburga.

21 grudnia: belgijski król poprosił premiera by pozostał na stanowisku do majowych wyborów.

(przygotowała: W. Knowska)

***

Rozmowa z Ambasadorem Tomaszem Orłowskim przeprowadzona przez Paulinę Brożyniak, członkinię Forum Młodych Dyplomatów w Trójmieście (Wydział Nauk Społecznych, Uniwersytet Gdański), 30.11.2018 r. 

Present-day Europe faces various challenges. It is difficult to predict its future. Some say that we are witnessing a slow decline of the old continent and a departure from the Christian values which unite it, while others claim that from temporary difficulties Europe will emerge victorious – stronger and better integrated. The following SWOT analysis proves that the future of Europe lies mainly in the hands of its inhabitants. However, Europe has to face many challenges – both internal and external. It is important to realize that not all of them are necessarily threats. Many factors can be described as both a threat and an opportunity.

Wywiad z Markiem Prawdą, Dyrektorem Przedstawicielstwa Komisji Europejskiej w  Polsce, a także byłym ambasadorem RP w Szwecji i Niemczech oraz Stałym Przedstawicielem RP przy Unii Europejskiej

Jan Pabisiak: Panie Dyrektorze, dziękuję za Pańską zgodę na udział w roli eksperta w tym wywiadzie. Na  początek chciałbym spytać Pana, jako doświadczonego dyplomatę i urzędnika, jakie znaczenie miała dyplomacja dla budowy niepodległego Państwa Polskiego i jego pozycji na arenie europejskiej?

Angela Merkel wurde wieder zur Bundeskanzlerin Deutschlands. Ihre Partei, CDU, hat die Parlamentswahlen gewonnen und zusammen mit CSU und SPD die Große Koalition gebildet. Doch ist die Unterstützung für die Regierungskoalition im Vergleich zu vorherigen Jahren stark gesunken. Es gibt verschiedene Gründe dafür, aber als am wichtigsten scheint die Migrationskrise, die nach dem Ausbruch des Bürgerkriegs im Syrien im 2011 deutlich zugenommen hat[1]. Von Bedeutung sind auch die Schwierigkeiten, die CDU/CSU hatten, um eine Koalition zu bilden. Nachdem Martin Schulz, der Kanzlerkandidat der SPD, verlautbart hatte, dass seine Partei sich nicht mit der CDU/CSU übereinstimmen will, begannen die monatelangen Verhandlungen mit den restlichen Parteien[2]. Partei Merkels hat sich um die Vereinbarung mit FDP und den Grünen bemüht, um die so genannte Jamaika-Koalition zu bilden. Doch ist das nicht gelungen[3]. Zuletzt hat Schulz seine Meinung geändert und die CDU/CSU-SPD Koalition konnte wieder regieren[4].

Wegen der maßgeblichen Unterschieden, sowohl in den Wahlprogrammen als auch aus den ideologischen Gründen, war das Bündnis mit AfD überhaupt nicht berücksichtigt. Die rechte Oppositionspartei hat die Hürde zum Einzug in das Parlament überwunden. Dieser Fakt ist ein Beweis für die signifikante Änderung des Nationalgefühls. Die Deutschen hoffen auf die Umstellung der innen- und außen Politik des Staates[5]. 

Ich bin der Ansicht , dass der Einzug der AfD ins Parlament einen wesentlichen Einfluss auf die CDU/CSU haben wird. Die rechte Partei ist gegen der Politik der offenen Tür. AfD fördert  die Meinung, dass die Einwanderung wirkungsvoller kontrolliert werden soll. Sowohl die Flut der Migranten als auch wiederholenden Terroranschlage haben verursacht, dass viele deutschen Bürger sich für ihre Sicherheit mehr als vorher sorgen. Die Große Koalition ist gezwungen , die Ansichten der Oppositionspartei zu berücksichtigen. Sie werden nicht mehr in der Lage, ihre pro-Migranten Lösungen durchzusetzen. Vielmehr  muss die CDU/CSU ihrer Programm anpassen, wenn sie die folgenden Parlamentswahlen gewinnen will.

Die Migrationskrise ist keine einzige Herausforderung für Angela Merkel. Es gibt auch die Frage der Zukunft der Europäischen Union, die unbedingt reformiert werden muss. EU-Austritt  des Vereinigten Königreichs und die Brexit-Verhandlungen zwischen Großbritannien und der EU, in denen spielt Deutschland eine große Rolle, sind nur ein Beispiel. Auch die bilaterale Beziehungen zwischen Deutschland und Frankreich werden für die Kanzlerin sehr wichtig, weil sie die Zusammenarbeit im Bereich von der Wirtschafts- und Verteidigungspolitik verstärken möchte[6]. 

In der Innenpolitik Deutschlands hat die Kanzlerin auch einige Probleme zu lösen, zum Beispiel alarmierend niedrige Geburtenrate. Deutschland ist eine Wirtschaftsmacht, aber es wird nicht dauern, wenn es keine neue Arbeitskraft gefunden wird. Sie muss auch nach den Folgen der Energiewende denken - nicht nur für den Umweltschutz, sondern auch für die Wirtschaft.

Um es zusammenzufassen, die folgenden vier Jahren werden für Merkel nicht einfach. Obwohl Deutschland ökonomisch stark ist, hat es viele Schwierigkeiten zu bekämpfen. Die Kanzlerin ist bewusst, dass wenn die CDU/CSU ihren Bild nicht erfrischen wird, wird sie ihre Wähler für die rechte Parteien wie AfD verlieren[7]. Auch auf der internationalen Ebene gibt es viele Herausforderungen, weil Deutschland eine wichtige Rolle in den internationalen Beziehungen spielt. Merkel fühlt sich für den Migrantenkrise in Europa schuldig, deshalb wird sie versuchen, die Situation zu beruhigen. Ob es ihr gelingen wird, ist aber andere Frage. 

Żaneta Dela, MA

[1] Soundtrack der Großen Koalition: Solidarität hat keine Sprache mehr – Carta http://www.carta.info/85384/soundtrack-der-grossen-koalition-solidaritaet-hat-keine-sprache-mehr (23-05-2018)

[2] Große Koalition: Schulz schimpfte laut: Was sich in den Verhandlungen abspielte – Politik – Tagesspiel  https://www.tagesspiegel.de/politik/grosse-koalition-schulz-schimpfte-laut-was-sich-in-den-verhandlungen-abspielte/20943894.html (23-05-2018)

[3] Jamaika-Koalition gescheitert – Politik – Süddeutsche.de http://www.sueddeutsche.de/politik/sondierung-fdp-bricht-jamaika-sondierungen-ab-1.3755800 (23-05-2018)

[4] Neue GroKo: Die Koalition der großen Verunsicherung  - WELT https://www.welt.de/debatte/kommentare/article173290445/Neue-GroKo-Die-Koalition-der-grossen-Verunsicherung.html (23-05-2018)

[5] Rechtsruck. Was die Ankunft der AfD für die Sozialdemokratie bedeutet  - Berliner Republik http://www.b-republik.de/aktuelle-ausgabe/rechtsruck-was-die-ankunft-der-afd-fuer-die-sozialdemokratie-bedeutet (23-05-2018)

[6] Merkel bei Macron: "Wir sind bereit" – ZEIT ONLINE https://www.zeit.de/politik/ausland/2018-03/angela-merkel-emmanuel-macron-europaeische-union (23-05-2018)

[7] Merkel macht ein Versprechen, das sie aus 3 Gründen gar nicht halten kann – The Huffington Post  https://www.huffingtonpost.de/2017/09/24/merkel-afd-waehler-zueruc_n_18090350.html (23-05-2018)