Europa Wschodnia
W niedzielę 5 lipca 2020 roku odbyły się wybory do Saboru (chorwacki parlament) w Chorwacji. Frekwencja w wyborach wyniosła 46,90%. Wynik choć nie był znany do samego końca to prawie nic nie zmienił na chorwackiej scenie politycznej. Cały czas triumfuje duopol Chorwackiej Wspólnoty Demokratycznej (Hrvatska državna zajednica – HDZ) oraz Socjaldemokratycznej Partii Chorwacji (Socijaldemokratska partija hrvatske – SDP). Obydwie partie od 1991 roku na przemian rządzą w państwie, zarówno w wyborach prezydenckich, jak i parlamentarnych. Wybory miały się odbyć na jesieni, jednak zostały przyśpieszone z powodu samorozwiązania się parlamentu, które miało być konsekwencją zaistniałej sytuacji społeczno-gospodarczej spowodowanej koronawirusem. Większość ekspertów jest jednak zdania, że przyśpieszone wybory były spowodowane obawami drugiej większej fali zachorowań COVID-19 na jesień. Andrej Plenković chciał utrzymać swoją popularność i pozytywny odbiór, który potwierdzali Chorwaci w sondażach.
Wybory parlamentarne (Sobranje) w Macedonii Północnej miały się odbyć na jesieni w 2020 roku, jednak z powodu braku osiągnięcia porozumienia w sprawie rozpoczęcia negocjacji akcesyjnych z Unią Europejską zostały przyśpieszone i rozpisane na 12 kwietnia 2020 roku. Decyzję podjął premier Zoran Zaev, lider partii – Socjalistyczny Związek Macedonii (Socjaldemokratski sojuz za Makdonija - SDSM). Wybory kwietniowe uniemożliwiła jednak sytuacja związana z pandemią COVID-19. Ostatecznie głosowanie odbywało się pomiędzy 13 a 14 lipca 2020 roku. W dniach 13 i 14 lipca głosowali podejrzani i chorzy na COVID-19, natomiast w środę 15 lipca głosować mogło pozostałych 1,814,263 obywateli. Startowało 1598 kandydatów z 15 partii i koalicji politycznych, z sześciu okręgów wyborczych.
Wybory prezydenckie na Białorusi zaplanowano na 9 sierpnia 2020 roku. Aleksandr Łukaszenko jest prezydentem Białorusi od 26 lat i w tych wyborach będzie kandydował po raz szósty. W dniu 19 czerwca upłynął termin zbierania podpisów dla kandydatów, ubiegających się o najwyższe stanowisko państwowe. W dniu 22 czerwca w Centralna Komisja Wyborcza Białorusi ogłosiła, że 7 kandydatów uzyskało wymaganą liczbę podpisów (ponad 100 tysięcy), ale obecnie Komisja nie wymienia ich nazwisk, ponieważ jest w trakcie weryfikowania podpisów. Oficjalne informacje powinny zostać podane 30 czerwca.
Wybory prezydenckie na Białorusi zaplanowano na 9 sierpnia 2020 roku. Aleksandr Łukaszenko jest prezydentem Białorusi od 26 lat i w tych wyborach będzie kandydował po raz szósty. W dniu 19 czerwca upłynął termin zbierania podpisów dla kandydatów, ubiegających się o najwyższe stanowisko państwowe. W dniu 22 czerwca w Centralna Komisja Wyborcza Białorusi ogłosiła, że 7 kandydatów uzyskało wymaganą liczbę podpisów (ponad 100 tysięcy), ale obecnie Komisja nie wymienia ich nazwisk, ponieważ jest w trakcie weryfikowania podpisów. Oficjalne informacje powinny zostać podane 30 czerwca.
Z początkiem roku powróciła kwestia sukcesji na Kremlu. Dotychczasowy prezydent Władimir Putin w 2024 roku zakończy swoją czwartą kadencję. Czy zamierza zapewnić sobie kolejną kadencję? Czy zmiany będą początkiem szerszych reform?
2019 rok na Łotwie minął pod znakiem mianowania nowego prezydenta, wyborów do Europarlamentu, kryzysem Dumy Ryskiej oraz protestów lekarzy.
Ubiegły rok minął rok pod znakiem politycznego trzęsienia ziemi – odbyły się wybory prezydenckie, a następnie parlamentarne, po których do władzy doszły osoby, które nigdy wcześniej nie miały do czynienia z dużą polityką. Ukraińcy uwierzyli w „nowe twarze”.
W niedzielę 22 grudnia 2019 roku odbyły się wybory prezydenckie w Chorwacji. Frekwencja wyniosła 51,20% osób uprawnionych do głosowania. Ważnych głosów zostało oddanych 98,83%, a nieważnych 1,17%. Były to szóste wybory prezydenckie w Chorwacji po proklamowaniu niepodległości w 1991 roku.
Na Litwie odbyła się II tura wyborów prezydenckich, w rezultacie której wygrał Gitanas Nausėda. Wynik głosowania okazał się niespodziewany, gdyż kandydatka, która odniosła zwycięstwo w I turze wyborów, przegrała dodatkowe głosowanie. Nowy głowa państwa zastąpi na stanowisku urzędującą od 10 lat Dalię Grybauskaitė.
Prezydent Litwy jest wybierany w wyborach bezpośrednich na 5-letnią kadencję. Głowa państwa nie ma silnej władzy wewnętrznej, ale kreuje politykę zagraniczną kraju, ratyfikuje międzynarodowe umowy, powołuje i odwołuje dyplomatów.
Dalia Grybauskaite była twardym graczem politycznym, przeciwstawiającym się silnym przeciwnikom, w surowy sposób kontrolowała prace rządu i ministrów. Poprzednia prezydent bardzo aktywnie zajmowała się sprawami Ukrainy i jej dążeniami do UE.
Dodatkowo, wśród kompetencji głowy państwa litewskiego leży mianowanie i odwoływanie prezesa rady ministrów, ministrów, przedstawienie sędziów Sądu Najwyższego i Prezesa Sądu Najwyższego, przedstawienie parlamentowi przewodniczącego Rady Banku Litwy, wyrażenia nieufności Sejmowi.
W I turze wyborów prezydenckich wzięli udział:
- Vytenis Andriukaitis – poseł na Sejm popierany przez Litewską Partię Socjaldemokratyczną;
- Arvydas Juozaitis – dyplomata, kandydat niezależny;
- Valentinas Mazuronis – były europoseł, kandydat niezależny;
- Naglis Puteikis – polityk popierany przez Litewską Partię Centrum;
- Gitanas Nausėda – ekonomista, kandydat niezależny;
- Mindaugas Puidokas – poseł na Sejm kandydat niezależny;
- Saulius Skvernelis – premier Republiki Litewskiej popierany przez Litewski Związek Rolników i Zielonych;
- Ingrida Šimonytė – posłanka na Sejm RL, kandydatka niezależna;
- Valdemar Tomaševski –poseł Parlamentu Europejskiego, popierany przez Akcję Wyborczą Polaków na Litwie - Związek Chrześcijańskich Rodzin.
W głosowaniu 12 maja wygrała Ingrida Šimonytė z wynikiem 31,15% głosów. Tuż za nią uplasował się Gitanas Nausėda zdobywając 30,50% poparcia. Trzecim był Saulius Skvernelis - 19,70% wyborców zaznaczyło jego nazwisko w karcie do głosowania.
Poza I turą wyborów prezydenckich, 12 maja odbyły się również dwa referenda – w sprawie podwójnego obywatelstwa i zmniejszenia liczby posłów ze 141 do 121. Oba głosowania okazały się niewiążące, ponieważ nie uczestniczyła w nich wymagana minimalna liczba wyborców.
Z uwagi na to, że nikt z kandydatów nie otrzymał powyżej 50% poparcia, 26 maja odbyła się II tura wyborów prezydenta Litwy. Pomimo tego, że w I turze różnica w zdobytych głosach była minimalna (największą liczbę głosów zdobyła Šimonytė), to wynik II tury okazał się diametralnie inny – zwycięzcą został Gitanas Nausėda (zdobył 65,86% poparcia, jego rywalkę poparło jedynie 32,85% wyborców).
Prezydent-elekt ma podobne poglądy z Dalią Grybauskaite na temat prowadzenia polityki zewnętrznej wobec UE, NATO czy Rosji. Nowo wybrany głowa państwa deklarował również, że w wypadku zmiany wektora polityki wobec „dużego brata” oznaczałoby to zdradę partnerów z Ukrainy. Podkreślił również ważność dialogu sąsiedzkiego z Białorusią.
Aut. Oleksandr Nadvorny
Żródła:
Główna Komisja Wyborcza na Litwie, „Wyborcze ABC na 12 maja”, s.7-11.
Zapraszamy do zapoznania się z biuletynem Grupy Regionalnej Europy Środkowej i Wschodniej!
„Przez całe życie robiłem wszystko, aby Ukraińcy się uśmiechali. Przez następne 5 lat zrobię wszystko, aby Ukraińcy nie płakali” – tymi słowami nowo wybrany prezydent Ukrainy Wołodymyr Zełenski zakończył swoje przemówienie inauguracyjne. Były komik, który został głową państwa jest fenomenem ukraińskiej polityki. Jeszcze pół roku temu był żartobliwie umieszczany w sondażach, jedynie za sprawą tego, że grał rolę prezydenta w serialu „Sługa narodu”.
Zapraszamy do zapoznania się z przeglądem wydarzeń z regionu, przygotowanym przez Grupę Regionalną Europa Środkowa i Wschodnia.
***
Warning: count(): Parameter must be an array or an object that implements Countable in /home/diplo/domains/diplomacy.pl/public_html/templates/moviedom/html/com_k2/default/category.php on line 209
Wszelkie prawa zastrzeżone © przez Forum Młodych Dyplomatów.
