Na Litwie odbyła się II tura wyborów prezydenckich, w rezultacie której wygrał Gitanas Nausėda. Wynik głosowania okazał się niespodziewany, gdyż kandydatka, która odniosła zwycięstwo w I turze wyborów, przegrała dodatkowe głosowanie. Nowy głowa państwa zastąpi na stanowisku urzędującą od 10 lat Dalię Grybauskaitė.

Prezydent Litwy jest wybierany w wyborach bezpośrednich na 5-letnią kadencję. Głowa państwa nie ma silnej władzy wewnętrznej, ale kreuje politykę zagraniczną kraju, ratyfikuje międzynarodowe umowy, powołuje i odwołuje dyplomatów.

Dalia Grybauskaite była twardym graczem politycznym, przeciwstawiającym się silnym przeciwnikom, w surowy sposób kontrolowała prace rządu i ministrów. Poprzednia prezydent bardzo aktywnie zajmowała się sprawami Ukrainy i jej dążeniami do UE.

Dodatkowo, wśród kompetencji głowy państwa litewskiego leży mianowanie i odwoływanie prezesa rady ministrów, ministrów, przedstawienie sędziów Sądu Najwyższego i Prezesa Sądu Najwyższego, przedstawienie parlamentowi przewodniczącego Rady Banku Litwy, wyrażenia nieufności Sejmowi.

W I turze wyborów prezydenckich wzięli udział:

1. Vytenis Andriukaitis – poseł na Sejm popierany przez Litewską Partię Socjaldemokratyczną;
2. Arvydas Juozaitis – dyplomata, kandydat niezależny;
3. Valentinas Mazuronis – były europoseł, kandydat niezależny;
4. Naglis Puteikis – polityk popierany przez Litewską Partię Centrum;
5. Gitanas Nausėda – ekonomista, kandydat niezależny;
6. Mindaugas Puidokas – poseł na Sejm kandydat niezależny;
7. Saulius Skvernelis – premier Republiki Litewskiej popierany przez Litewski Związek Rolników i Zielonych;
8. Ingrida Šimonytė – posłanka na Sejm RL, kandydatka niezależna;
9. Valdemar Tomaševski –poseł Parlamentu Europejskiego, popierany przez Akcję Wyborczą Polaków na Litwie - Związek Chrześcijańskich Rodzin.

W głosowaniu 12 maja wygrała Ingrida Šimonytė z wynikiem 31,15% głosów. Tuż za nią uplasował się Gitanas Nausėda zdobywając 30,50% poparcia. Trzecim był Saulius Skvernelis - 19,70% wyborców zaznaczyło jego nazwisko w karcie do głosowania.

Poza I turą wyborów prezydenckich, 12 maja odbyły się również dwa referenda – w sprawie podwójnego obywatelstwa i zmniejszenia liczby posłów ze 141 do 121. Oba głosowania okazały się niewiążące, ponieważ nie uczestniczyła w nich wymagana minimalna liczba wyborców.

Z uwagi na to, że nikt z kandydatów nie otrzymał powyżej 50% poparcia, 26 maja odbyła się II tura wyborów prezydenta Litwy. Pomimo tego, że w I turze różnica w zdobytych głosach była minimalna (największą liczbę głosów zdobyła Šimonytė), to wynik II tury okazał się diametralnie inny – zwycięzcą został Gitanas Nausėda (zdobył 65,86% poparcia, jego rywalkę poparło jedynie 32,85% wyborców).

Prezydent-elekt ma podobne poglądy z Dalią Grybauskaite na temat prowadzenia polityki zewnętrznej wobec UE, NATO czy Rosji. Nowo wybrany głowa państwa deklarował również, że w wypadku zmiany wektora polityki wobec „dużego brata” oznaczałoby to zdradę partnerów z Ukrainy. Podkreślił również ważność dialogu sąsiedzkiego z Białorusią.

Aut. Oleksandr Nadvorny

Żródła:

https://www.tvn24.pl/wiadomosci-ze-swiata,2/wybory-prezydenckie-na-litwie-analiza-eksperta,934863.html

https://www.vrk.lt/2019-prezidento/rezultatai?srcUrl=/rinkimai/904/1/1546/rezultatai/lt/rezultataiPreLietuvoje.html?p_p_id=82&p_p_lifecycle=1&p_p_state=normal&p_p_mode=view&_82_struts_action=%2Flanguage%2Fview&languageId=en_GB?p_p_id=82&p_p_lifecycle=1&p_p_state=normal&p_p_mode=view&_82_struts_action=%2Flanguage%2Fview&languageId=en_GB

Główna Komisja Wyborcza na Litwie, „Wyborcze ABC na 12 maja”, s.7-11.

https://www.tvn24.pl/wiadomosci-ze-swiata,2/wybory-prezydenckie-na-litwie-szimonyte-i-nauseada-w-ii-turze,935050.html

https://www.vrk.lt/2019-prezidento/rezultatai?srcUrl=/rinkimai/904/2/1544/rezultatai/lt/rezultataiPreLietuvoje.html

„Przez całe życie robiłem wszystko, aby Ukraińcy się uśmiechali. Przez następne 5 lat zrobię wszystko, aby Ukraińcy nie płakali” – tymi słowami nowo wybrany prezydent Ukrainy Wołodymyr Zełenski zakończył swoje przemówienie inauguracyjne. Były komik, który  został głową państwa jest fenomenem ukraińskiej polityki. Jeszcze pół roku temu był żartobliwie umieszczany w sondażach, jedynie za sprawą tego, że grał rolę prezydenta w serialu „Sługa narodu”.

UKRAINA

21 kwietnia odbyły się wybory prezydenckie na Ukrainie, w kraju jednak nadal temat nie ucicha. 30 kwietnia zostały ogłoszone oficjalne wyniki, bez względu na to Zełenski do tej pory nie złożył przysięgi. Rada Najwyższa, która jest upoważniona do ustalenia daty inauguracji, przeciąga w czasie przekazanie władzy prezydentowi-elektowi.

W niedzielę 21 kwietnia 2019 roku odbyły się wybory prezydenckie w Północnej Macedonii. Były to pierwsze wybory po oficjalnej zmianie nazwy państwa z Byłej Republiki Jugosławii Macedonia na Północną Macedonię. Porozumienie dotyczące nazwy to efekt polityki prowadzonej przez premiera Zorana Zaeva (Socjaldemokratyczny Związek Macedonii, SDSM), które zakończyło wieloletni spór pomiędzy Północną Macedonią a Grecją. Zmianie nazwy sprzeciwia się ustępujący prezydent Ǵorge Ivanov (prezydent od 2009), który nie podpisał porozumienia.

Introduction

This document is a recommendation of the policy strategy in the field of national defence. The strategy itself appears as an integral element of the policy-making in security management (Drew, Snow 1988). The main objective of this policy paper is to provide a proposal for how to counteract the hybrid warfare threats by implementing the defence strategy.

It is worth mentioning that many countries around the world are exposed to the destabilization campaign. The hybrid warfare issue was mentioned and widely discussed during the NATO Transformation Seminar in 2015. At that time Jeans Stoltenberg claimed that the concept of hybrid wars would be prioritized in the defence policies of the Central and Eastern European countries (CEE) in upcoming years (NATO, 2015).

Porozumienie między Atenami i Skopje to ostatnio gorący temat na Półwyspie Bałkańskim. Umowa została zawarta 12 czerwca przez premierów Grecji i Macedonii, Aleksisa Tsiprasa i Zorana Zaeva. Władze Macedonii zgodziły się na zmianę konstytucyjnej nazwy państwa na "Republika Macedonii Północnej". W zamian Ateny zobowiązały się nie blokować już integracji tego kraju z Unią Europejską i NATO.

W lipcu premier Zoran Zaev poinformował o treści pytania i zapowiedział, że odbędzie się ono na jesień. Podkreślił także, że referendum będzie miało formę opiniodawczą, ale jej wynik będzie ostateczny w podjęciu decyzji.

W niedziele 3 czerwca 2018 odbyły się wybory do Zgromadzenia Narodowego Słowenii. W wyborach startowało 26 ugrupowań z czego 10 dostało miejsce w Zgromadzeniu Narodowym. Frekwencja wyniosła 52,01%.

W Słoweńskim Parlamencie wybieranych jest 90 przedstawicieli, a głosy liczy się metodą D’Hondta z uwzględnieniem progu wyborczego na poziomie 4%.

18 maja otwarto 19-kilometrowy most przez Cieśninę Kerczeńską, który łączy Rosję z anektowanym Półwyspem Krymskim. Początek mostu znajduje się na Półwyspie Tamańskim w rosyjskim Kraju Krasnodarskim, a jego koniec na Krymie. Składa się on z dwóch części: samochodowej i kolejowej, która zostanie oddana do użytkowania w grudniu 2019 r. Budowę mostu rozpoczęto w 2016 roku. Fenomenem tej przeprawy jest fakt, iż została ona zbudowana na sejsmicznym terenie, który charakteryzuje się niełatwymi warunkami geologicznymi oraz słabymi gruntami. Według ekspertów zadanie to należało do naprawdę wymagających.

Most został otwarty przez prezydenta Federacji Rosyjskiej Władimira Putina. Jednym z elementów oficjalnego otwarcia był przejazd rosyjskiej głowy państwa ciężarówką Kamaz przez całą nowo otwartą trasę. Swoje przemówienie Putin rozpoczął od stwierdzenia, że jest to historyczne wydarzenie, ponieważ ludzie od lat marzyli, aby powstał taki most. Podkreślił, że to udało się właśnie teraz, dzięki trudowi i talentowi wszystkich, tych którzy nad nim pracowali. Według niego obiekt ten spowodował, że Krym i Sewastopol stał się silniejszym i jeszcze bardziej przybliżył ich do Rosji. Zapewnił, że most to tylko początek rozwoju gospodarczego całego kraju łącznie z Krymem i, że w planach są dalsze budowy mostów, dróg, lotnisk oraz portów. Działania te mają sprawić, że życie ludzi stanie się lepsze.

Przemówienie to doskonale pokazuje, że rosyjska strona uważa, że most połączy Rosję z Krymem. Jednak nie wszyscy podzielają ten pogląd. Rzecznik Sojuszu Północnoatlantyckiego Piers Cazalet w swoim komunikacie stanowczo oświadczył, że Półwysep Krymski to terytorium Ukrainy, a budowa mostu bez jej zgody nie tylko narusza jej suwerenność i integralność terytorialną, ale także prawo do żeglugi na ukraińskich wodach terytorialnych. Rzecznik NATO te działania uznał za lekceważenie przez Federację Rosyjską istniejącego prawa międzynarodowego. W swoim oświadczeniu oznajmił również, że Sojusz silnie stoi za Ukrainą. Na temat budowy mostu wypowiedziała się także Rzeczniczka Departamentu Stanu USA, zapowiadając, że sankcje wobec Rosji będą funkcjonować do momentu kiedy federacja nie zwróci Krymu Ukrainie.

Budowę mostu bez zgody Ukrainy potępiły też państwa Unii Europejskiej między innymi Polska. W oświadczeniu polskiego Ministerstwa Spraw Zagranicznych można przeczytać, że tzw. most krymski jest jawnym naruszeniem prawa międzynarodowego, ponieważ działania te zostały podjęte bez wyrażenia aprobaty przez Ukrainę i wbrew stanowisku Zgromadzenia Narodowego ONZ. Według oceny MSZ otwarcie przeprawy utrudnia osiągniecie porozumienia w stosunkach rosyjsko-ukraińskich oraz pokazuje, że mimo zapewnień administracji rosyjskiej, celem Federacji Rosyjskiej nie jest pokojowe rozwiązanie konfliktu. W oświadczeniu znalazło się też wezwanie „do powstrzymania się od dalszego naruszania integralności terytorialnej i niezależności Ukrainy”. Jednocześnie przypomniano o tym, że tzw. „referendum niepodległościowe” na Krymie nie zostało uznane przez społeczność międzynarodową.

Oczywiście nie zabrakło też oświadczenia MSZ Ukrainy, w którym wyrażono protest odnośnie otwarcia mostu przez Cieśninę Kerczeńską, uznając je za nielegalne. Powołując się na Konwencję Narodów Zjednoczonych o prawie morza z 1982 roku oraz dwustronne zobowiązania wobec Ukrainy, uznano tworzenie jakichkolwiek obiektów wbrew Ukrainie na jej terytorium za łamanie zasad prawa międzynarodowego. Zapowiedziano pracę nad sankcjami wobec osób fizycznych i prawnych, które były zaangażowane w budowę mostu.

Budowa przeprawy przez Rosję można uznać za próbę legitymizacji aneksji Krymu. Poprzez politykę faktów dokonanych, Federacja Rosyjska stara się przekonać innych do tego, że dalsza dyskusja na ten temat powinna być już zakończona, a Półwysep Krymski przynależy do jej granic. Jednak Ukraina, państwa NATO i Unii Europejskiej nie odpuszczają i nawołują do przestrzegania nienaruszalności integralności terytorialnej republiki. Mimo tego, że most łączy ze sobą dwa terytoria, to na pewno przyczynia się do podziałów wśród społeczności międzynarodowej.

Autor: Agata Rydzewska

Bibliografia:

Wójtowicz P., Most Krymski otwarty https://inzynieria.com/wpis-branzy/wiadomosci/6/52401,most-krymski-otwarty [dostęp: 23.05.2018]

Przemówienie Władimira Putina https://www.youtube.com/watch?v=QStrYq8mWcc [dostęp: 23.05.2018]

NATO i USA potępiają "most Putina" https://www.tvn24.pl/wiadomosci-ze-swiata,2/nato-i-usa-potepiaja-most-laczacy-krym-z-rosja,837692.html [dostęp: 23.05.2018]

Oświadczenie MSZ w związku z otwarciem mostu na Krym https://www.msz.gov.pl/pl/aktualnosci/wiadomosci/oswiadczenie_msz_w_zwiazku_z_otwarciem_mostu_na_krym [dostęp: 23.05.2018]

Oświadczenie Ministerstwa Spraw Zagranicznych Ukrainy w związku z nielegalnym otwarciem mostu przez Cieśninę Kerczeńską

http://poland.mfa.gov.ua/pl/press-center/comments/8849-zajava-mzs-ukrajini-u-zvjazku-iz-protipravnim-vidkrittyam-rosijeju-mostu-cherez-kerchensyku-protoku [dostęp: 23.05.2018]