Europa Wschodnia
Z początkiem roku powróciła kwestia sukcesji na Kremlu. Dotychczasowy prezydent Władimir Putin w 2024 roku zakończy swoją czwartą kadencję. Czy zamierza zapewnić sobie kolejną kadencję? Czy zmiany będą początkiem szerszych reform?
2019 rok na Łotwie minął pod znakiem mianowania nowego prezydenta, wyborów do Europarlamentu, kryzysem Dumy Ryskiej oraz protestów lekarzy.
Ubiegły rok minął rok pod znakiem politycznego trzęsienia ziemi – odbyły się wybory prezydenckie, a następnie parlamentarne, po których do władzy doszły osoby, które nigdy wcześniej nie miały do czynienia z dużą polityką. Ukraińcy uwierzyli w „nowe twarze”.
2019 rok polityczny w Rosji zaczął się przewidywalnie i szablonowo, ale po sprawie Iwana Gołunowa i skandalach w przeddzień wyborów w Moskwie, stał się niespodziewanie najbardziej niespokojnym w ciągu ostatnich pięciu lat. Masowe protesty, aresztowania uczestników, surowe wyroki i ich późniejsze łagodzenie na tle rezonansu publicznego nie tylko stały się kluczowymi tematami lata 2019 roku, ale także determinowały nastrój społeczeństwa i wywarły wpływ na sytuację społeczno-polityczną w kraju.
W niedzielę 22 grudnia 2019 roku odbyły się wybory prezydenckie w Chorwacji. Frekwencja wyniosła 51,20% osób uprawnionych do głosowania. Ważnych głosów zostało oddanych 98,83%, a nieważnych 1,17%. Były to szóste wybory prezydenckie w Chorwacji po proklamowaniu niepodległości w 1991 roku.
Na Litwie odbyła się II tura wyborów prezydenckich, w rezultacie której wygrał Gitanas Nausėda. Wynik głosowania okazał się niespodziewany, gdyż kandydatka, która odniosła zwycięstwo w I turze wyborów, przegrała dodatkowe głosowanie. Nowy głowa państwa zastąpi na stanowisku urzędującą od 10 lat Dalię Grybauskaitė.
Prezydent Litwy jest wybierany w wyborach bezpośrednich na 5-letnią kadencję. Głowa państwa nie ma silnej władzy wewnętrznej, ale kreuje politykę zagraniczną kraju, ratyfikuje międzynarodowe umowy, powołuje i odwołuje dyplomatów.
Dalia Grybauskaite była twardym graczem politycznym, przeciwstawiającym się silnym przeciwnikom, w surowy sposób kontrolowała prace rządu i ministrów. Poprzednia prezydent bardzo aktywnie zajmowała się sprawami Ukrainy i jej dążeniami do UE.
Dodatkowo, wśród kompetencji głowy państwa litewskiego leży mianowanie i odwoływanie prezesa rady ministrów, ministrów, przedstawienie sędziów Sądu Najwyższego i Prezesa Sądu Najwyższego, przedstawienie parlamentowi przewodniczącego Rady Banku Litwy, wyrażenia nieufności Sejmowi.
W I turze wyborów prezydenckich wzięli udział:
- Vytenis Andriukaitis – poseł na Sejm popierany przez Litewską Partię Socjaldemokratyczną;
- Arvydas Juozaitis – dyplomata, kandydat niezależny;
- Valentinas Mazuronis – były europoseł, kandydat niezależny;
- Naglis Puteikis – polityk popierany przez Litewską Partię Centrum;
- Gitanas Nausėda – ekonomista, kandydat niezależny;
- Mindaugas Puidokas – poseł na Sejm kandydat niezależny;
- Saulius Skvernelis – premier Republiki Litewskiej popierany przez Litewski Związek Rolników i Zielonych;
- Ingrida Šimonytė – posłanka na Sejm RL, kandydatka niezależna;
- Valdemar Tomaševski –poseł Parlamentu Europejskiego, popierany przez Akcję Wyborczą Polaków na Litwie - Związek Chrześcijańskich Rodzin.
W głosowaniu 12 maja wygrała Ingrida Šimonytė z wynikiem 31,15% głosów. Tuż za nią uplasował się Gitanas Nausėda zdobywając 30,50% poparcia. Trzecim był Saulius Skvernelis - 19,70% wyborców zaznaczyło jego nazwisko w karcie do głosowania.
Poza I turą wyborów prezydenckich, 12 maja odbyły się również dwa referenda – w sprawie podwójnego obywatelstwa i zmniejszenia liczby posłów ze 141 do 121. Oba głosowania okazały się niewiążące, ponieważ nie uczestniczyła w nich wymagana minimalna liczba wyborców.
Z uwagi na to, że nikt z kandydatów nie otrzymał powyżej 50% poparcia, 26 maja odbyła się II tura wyborów prezydenta Litwy. Pomimo tego, że w I turze różnica w zdobytych głosach była minimalna (największą liczbę głosów zdobyła Šimonytė), to wynik II tury okazał się diametralnie inny – zwycięzcą został Gitanas Nausėda (zdobył 65,86% poparcia, jego rywalkę poparło jedynie 32,85% wyborców).
Prezydent-elekt ma podobne poglądy z Dalią Grybauskaite na temat prowadzenia polityki zewnętrznej wobec UE, NATO czy Rosji. Nowo wybrany głowa państwa deklarował również, że w wypadku zmiany wektora polityki wobec „dużego brata” oznaczałoby to zdradę partnerów z Ukrainy. Podkreślił również ważność dialogu sąsiedzkiego z Białorusią.
Aut. Oleksandr Nadvorny
Żródła:
Główna Komisja Wyborcza na Litwie, „Wyborcze ABC na 12 maja”, s.7-11.
Zapraszamy do zapoznania się z biuletynem Grupy Regionalnej Europy Środkowej i Wschodniej!
„Przez całe życie robiłem wszystko, aby Ukraińcy się uśmiechali. Przez następne 5 lat zrobię wszystko, aby Ukraińcy nie płakali” – tymi słowami nowo wybrany prezydent Ukrainy Wołodymyr Zełenski zakończył swoje przemówienie inauguracyjne. Były komik, który został głową państwa jest fenomenem ukraińskiej polityki. Jeszcze pół roku temu był żartobliwie umieszczany w sondażach, jedynie za sprawą tego, że grał rolę prezydenta w serialu „Sługa narodu”.
Zapraszamy do zapoznania się z przeglądem wydarzeń z regionu, przygotowanym przez Grupę Regionalną Europa Środkowa i Wschodnia.
***
UKRAINA
21 kwietnia odbyły się wybory prezydenckie na Ukrainie, w kraju jednak nadal temat nie ucicha. 30 kwietnia zostały ogłoszone oficjalne wyniki, bez względu na to Zełenski do tej pory nie złożył przysięgi. Rada Najwyższa, która jest upoważniona do ustalenia daty inauguracji, przeciąga w czasie przekazanie władzy prezydentowi-elektowi.
- Poprzedni artykuł
- 1
- 2
- 3
- Następny artykuł
- koniec
Wszelkie prawa zastrzeżone © przez Forum Młodych Dyplomatów.
